دکتر مهدی کریمی تفرشی

روزنامه آسیا-تجربه جهانی نشان داده است که اصلاح پولی به تنهایی فاقد اثر ضدتورمی است. تورم یک پدیده اقتصادی است که ریشه در عواملی چون رشد نقدینگی، کسری بودجه مزمن دولت و بی‌انضباطی مالی و پولی دارد. حذف صفرها صرفا یک تغییر واحد اندازه‌گیری است و مانند این است که دما را از سانتی‌گراد به فارنهایت تغییر دهیم؛ ماهیت گرمای موجود تغییر نمی‌کند.قدرت خرید مردم نیز ثابت باقی می‌ماند، زیرا قیمت‌ها نیز به همان نسبت چهار صفر خود را از دست می‌دهند.

با تورم افسارگسیخته، سکه‌ها و اسکناس‌های خُرد عملا از مبادلات روزمره حذف شده‌اند. با تعریف واحد فرعی «قِران» (معادل یک‌صدم ریال جدید)، انتظار می‌رود که سکه‌ها و اسکناس‌های خرد مجددا به چرخه بازگردند و مشکلات مربوط به پرداخت مابه‌التفاوت و قیمت‌گذاری خُرد در بازار حل شود. اما به دلیل عدم تأثیرگذاری مستقیم بر ریشه‌های تورم، در صورت ادامه روندهای کنونی و عدم مهار نقدینگی، احتمال این‌که در آینده‌ای نه چندان دور صفرهای جدیدی به پول ملی بازگردند، بسیار زیاد است. این امر باعث می‌شود که طرح فعلی، تنها یک نمایش کوتاه‌مدت و تلاشی برای بهبود چهره اقتصادی کشور در یک مقطع زمانی خاص به نظر آید.

پدیده حذف چهار صفر از پول ملی در ایران، از منظر فنی و روانی، یک ضرورت دیرینه برای ساده‌سازی مبادلات بوده است. با این حال، کارشناسان بر یک نقطه کلیدی متفق‌القول هستند:اصلاح پولی، جایگزین اصلاح اقتصادی نیست. موفقیت پایدار این طرح، تنها در گروی کنترل جدی و پایدار تورم در دوره گذار است. اگر بانک مرکزی بتواند با انضباط پولی شدید و مهار رشد نقدینگی، تورم را به سطوح پایین و تک رقمی برساند، حذف صفرها می‌تواند به تثبیت ارزش پول ملی کمک کند. در غیر این صورت، این طرح تنها یک گچ‌گرفتن روی زخم عمیق تورم خواهد بود.

دکتر مهدی کریمی تفرشی، پژوهشگر دیپلماسی اقتصادی

آسیانیوز