روزنامه آسیا-شرکت توانیر، تشدید فعالیت ماینرهای رمزارز را عامل حدود ۲۰ درصد از ناترازی کنونی برق می‌داند؛ اظهارنظری که از بهمن ماه سال گذشته تاکنون مطرح بوده و در مقابل، مسئولان وزارت نیرو بر مقابله با فعالیت‌های غیرقانونی در این حوزه تأکید کرده‌اند.

به گزارش روزنامه ایران، عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو نیز اخیراً از افزایش مخفیانه تعداد ماینرهای غیرمجاز خبر داده است.

ماینرها، دستگاه‌های تخصصی هستند که برای انجام فرایند استخراج ارزهای دیجیتال نظیر بیت کوین به کار می‌روند. این دستگاه‌ها با بهره‌گیری از توان محاسباتی خود، تراکنش‌ها را در شبکه بلاک‌چین تأیید و ثبت کرده و در ازای آن، پاداشی به شکل ارز دیجیتال دریافت می‌کنند.

این دستگاه‌ها دارای انواع گوناگونی هستند و بر اساس نوع پردازنده مورد استفاده (CPU، GPU، FPGA و ASIC) و ویژگی‌های خاص خود، به روش‌های متفاوتی به استخراج ارز دیجیتال می‌پردازند.

چگونگی مصرف برق دستگاه‌های ماینر

یکی از شاخص‌های تعیین‌کننده در انتخاب دستگاه‌های ماینر، میزان مصرف انرژی آن‌هاست؛ به طوری که این دستگاه‌ها بر همین اساس نیز دسته‌بندی می‌شوند. در واقع، مصرف انرژی این تجهیزات ارتباط مستقیمی با هزینه تمام‌شده استخراج ارز دیجیتال دارد. از این رو، دستگاه‌هایی با مصرف انرژی کمتر از ۳ هزار و ۵۰۰ وات، از اولویت بیشتری برای انتخاب برخوردارند. میزان مصرف برق هر دستگاه ماینینگ معمولاً در مشخصات فنی آن درج شده و با واحد وات (W) سنجیده می‌شود. برای محاسبه مصرف روزانه، میزان مصرف دستگاه در ۲۴ ساعت ضرب شده و برای برآورد هزینه ماهانه، این رقم در تعرفه هر کیلووات ساعت برق ضرب می‌گردد.

در رسانه‌ها و فضای مجازی، اخبار متعددی پیرامون فعالیت ماینرها منتشر شده است. در یکی از این گزارش‌ها، میزان مصرف برق ماینرها حدود هزار و ۷۰۰ مگاوات عنوان شده که این رقم معادل مصرف برق شهر مشهد و حومه آن است. در اواسط اردیبهشت ماه سال جاری، رئیس جمهور در واکنش به گزارش وزیر نیرو درباره آخرین وضعیت تولید و توزیع برق و همچنین اظهارات وی مبنی بر تهدیدهای پیامکی در پی مقابله با فعالیت ماینرها، دستور پیگیری جدی و فوری این موضوع را صادر کرد. وی با بیان اینکه دولت جهت هم‌فکری و هم‌افزایی برای مقابله با ناترازی برق، به زودی جلسه‌ای با نمایندگان مجلس خواهد داشت، افزود: هدف‌گذاری دولت صرفه‌جویی ۲ هزار مگاوات برق از طریق کاهش مصرف و مقابله با تخلفات در این زمینه است. اما سؤال اصلی اینجاست که وزارت نیرو تاکنون در راستای این دستور چه اقداماتی انجام داده و همچنین آیا کارشناسان این امر را تأیید می‌کنند؟

برخورد قاطع با ماینردارها نیازمند جرم‌انگاری

معاون تجارت خارجی و انتقال شرکت توانیر و مجری طرح رمزارزها عنوان کرد: «اگر بخواهیم از موضوعی جلوگیری کنیم نیاز به یک قانون محکم داریم. بنابراین در این راستا نیازمند جرم‌انگاری هستیم که در حال حاضر برای اجرایی کردن آن و ایجاد قانون، جلسات مختلفی را با دادستانی برگزار کرده‌ایم که در مراحل پایانی آن قرار داریم. در واقع تا امروز با فردی که اقدام به این کار غیر قانونی می‌کرده برخورد قانونی جدی صورت نمی‌گرفت؛ از همین رو بازدارندگی برای افراد متخلف وجود نداشت.»

محمد اله‌داد افزود: «فعالیت در این حوزه از سال ۹۸ آغاز شده که در ابتدا افراد بدون هیچ ترسی دستگاه‌ها ماینر خود را در صنایع قرار می‌دادند، اما بعد از اینکه با آنها برخورد شد متخلفان این دستگاه‌ها را میان ۴۲ میلیون مشترک خانگی، تجاری و کشاورزی پنهان کرده‌اند. به علت اینکه ابعاد این دستگاه کوچک است پنهان کردن آن در مکان‌های مختلف بسیار راحت است.»

استقرار بیش از ۵۰ درصد ماینرها در مناطق صنعتی

وی تصریح کرد: «بررسی‌های ما نشان می‌دهد متأسفانه بیش از ۵۰ درصد این ماینرها در مناطق صنعتی نصب شده‌اند که برق یارانه‌ای به منظور تولید کالا و مایحتاج دریافت می‌کنند. در واقع برخی از فعالان صنعتی از این برق برای تولید رمزارز استفاده می‌کنند. به طور مثال در چاه کشاورزی، کنار چاه آبزی‌پروری، استخر پرورش ماهی و... اقدام به نصب ماینر و استخراج رمزارز کرده‌اند. این امر نشان دهنده ارزان بودن قیمت برق در ایران است که مشترکان اقدام به چنین کاری می‌کنند.»

افزایش مصرف برق ماینرها در فصول گرم سال

رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران بیان کرد: «اساساً ماینرها به علت اینکه محاسبه انجام می‌دهند و مکانی که در آن قرار دارند باید خنک باشد مصرف برق بالایی دارند. بنابراین نباید فراموش کنیم که بخش زیادی از مصرف برق ماینرها مربوط به خنک‌سازی محیط آنها است. به همین دلیل می‌گویند مصرف برق ماینرها در مقایسه با سایر وسایل برقی قابل توجه است. زیرا این دستگاه‌ها علاوه بر برقی که برای محاسبات خود استفاده می‌کنند برای خنک کردن محیط نیز برق زیادی صرف می‌کنند. در واقع مصرف برق خود دستگاه در فصول مختلف تفاوتی ندارد اما با توجه به اینکه در تابستان دمای هوا افزایش می‌یابد حجم برق بیشتری برای خنک کردن محیط مصرف می‌شود.»

هاشم اورعی افزود: «در حال حاضر دو گروه ماینر در کشور وجود دارد؛ یکی ماینرهایی هستند که از وزارت نیرو مجوز دارند. این بخش در واقع بخشی است که وزارت نیرو به آنها انشعاب فروخته و اگر توان تأمین برق آنها را نداشت نباید چنین کاری می‌کرد. در نتیجه فردی که مجوز گرفته برای این کار همانند مشترکان عادی می‌تواند از برق با مبلغی که توافق کرده‌اند استفاده کند.»

شناسایی ماینرها با بررسی ۲۴ ساعته مصرف برق امکان‌پذیر است

وی خاطرنشان کرد:«با توجه به اینکه وزارت نیرو اعلام کرده ۳۷ درصد مصرف برق افزایش یافته از همین رو احتمال می‌دهند که این افزایش مصرف به علت افزایش استخراج ارز دیجیتال به صورت غیر قانونی است. وزارت نیرو می‌تواند خیلی راحت با امکاناتی که دارد، آنها را ردیابی کند چون مصرف ماینر یک ویژگی مهم دارد و آن این است که میزان مصرف برق تقریباً ۲۴ ساعت ثابت است. به این معنی که اگر کارخانه‌ای به جای اینکه تولید صنعتی انجام دهد ماینر نصب کند، از میزان استفاده برق آن در ۲۴ ساعت می‌توان متوجه این اقدام شد.»

اورعی تأکید کرد: «در برخی از خبرها شنیده‌ایم که ماینرها در حال حاضر ۱۷۰۰ مگاوات مصرف برق دارند و همین امر علت ایجاد ناترازی در برق کشور است. در حالی که باید بدانید این میزان  مصرف تنها حدود ۲ درصد مصرف کشور ماست بنابراین نمی‌توانیم مشکل برق را به دوش ماینرها بیندازیم. اما متأسفانه برخی افراد غیرمستند اعلام می‌کنند که این ماینرها ۱۰ تا ۲۰ درصد از برق تولیدی را مصرف می‌کنند در حالی که این حرف اصلاً قابل قبول نیست. زیرا کمبود برق فعلی نتیجه کم کاری سال‌های گذشته است. به نظر من هیچ کس نمی‌تواند در این مملکت ثابت کند که ماینرها بخش قابل توجهی از برق کشور را مصرف کرده و مهم‌ترین عامل ناترازی برق این ماینرها هستند.»

تعرفه یارانه‌ای برق، بستری مناسب برای فعالیت ماینرهای غیرمجاز

وی افزود: «اگر قیمت برق واقعی باشد، چنین مشکلاتی ایجاد نمی‌شود. البته به این معنا نیست که با قیمت واقعی استخراج کنندگان ارز دیجیتال سود نمی‌کنند بلکه به این معناست که آنها با پرداخت قیمت واقعی برق سود متعارف می‌کنند. اما در حال حاضر با برق یارانه‌ای این افراد سود غیر متعارف قابل توجهی را کسب می‌کنند. از همین رو بازار سیاهی در این بخش شکل گرفته که بر اساس آن افراد زیادی وارد آن می‌شوند و با سرمایه‌گذاری در این بخش و با استفاده از برق یارانه‌ای سودهای کلانی دریافت می‌کنند.»/آسیانیوز