پویا دبیری مهر

راهروهای ساختمان بزرگ و قدیمی ابتدای خیابان طالقانی، حالا محل رفت و آمد به طبقات بالایی آن است. جایی که وزیر نفت در آن نشسته است و تلفن‌ها زنگ می‌خورد. مجلسی‌ها بیشتر پشت خط هستند. نمایندگانی که یا در حال پرسش از وضعیت نهایی یکی از مهمترین و کلیدی‌ترین سمت‌های وزارت نفت هستند یا به دنبال سؤال از وزیر درباره دیگر حواشی این روزها و ماجرای خرید بنزین از قاچاقچیان.

اما وزارت نفت 4 ماه است که درگیر چالشی مهم است. چالشی که دودش به چشم مردم و البته دولت می رود و آن چیزی نیست جز عدم تأیید صلاحیت معاونان و مدیران کلیدی. در حال حاضر چند نام در این وزارتخانه به دلایل گوناگون از سوی نهادهای نظارتی تأییدیه نهایی را نگرفته است و در واقع صلاحیت لازم را ندارند. مهمترین این سمت‌ها، مدیر بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران است.

یکی از مهمترین رسانه‌های حوزه نفت ایران در گزارشی با اشاره به این موضوع نوشته است: «حمید بورد، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در تاریخ 10 شهریور 1403 هوتن سالاری را به مدیریت امور بین‌الملل منصوب کرد تا حوزه فروش نفت، صاحب سکاندار جدید شود. قرار بود چند هفته بعد و با اخذ پاسخ مثبت استعلام وی از نهادهای نظارتی، حکم سرپرستی وی به مدیریت تبدیل شود، اما با گذشت 4 ماه هنوز این حکم صادر نشده است.»

میز نفت، در ادامه با اشاره به ماجرای تأیید صلاحیت وی نوشته است: «یک منبع آگاه با بیان این‌که سالاری نتوانسته مجوزهای لازم برای مدیریت را اخذ کند گفته است که مجموعه وزارت نفت چندی پیش رایزنی‌های خود را برای برطرف کردن مشکل به‌وجودآمده شدت بخشید، ولی تا این لحظه موفق به اخذ تأییدیه نشده است. فضای مبهم درباره سالاری موجب شده تا دلایل مختلفی برای عدم تأیید صلاحیت وی گفته شود، به‌طوری‌که بسیاری مهم‌ترین دلیل مدیر نشدن او را دوتابعیتی بودنش عنوان می‌کنند.»

اشاره به تابعیت مضاعف این مسئول در حالی در رسانه‌ها مطرح شده است که این موضوع از جمله حساسیت‌های دستگاه‌های نظارتی و استانداردهای مورد نظر آن‌هاست، اما موضوع دیگری که قابل توجه است این است که در صنعت نفت و پتروشیمی یکی از مهمترین ویژگی‌های مدیرانِ سمت‌های کلیدی، مقبولیت و شایستگی در صنعت نفت است، به شکلی که اگر فردی از نظر ویژگی‌های فنی و تخصصی هم دارای قابلیت‌های خاصی باشد، اما مورد وثوق صنعت نفت نباشد، در عمل نمی‌تواند به وظایف خود عمل کند. در سطحی بالاتر اگر مدیر یا معاونی در نفت، اصطلاحا کالیبره نباشد، در اجرا قفل می‌شود و از آن‌جایی که سمت مهمی چون مدیر بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، اگر نتواند به وظایف خود عمل کند، کشور را دچار آسیب و خسران می‌کند، باید هر چه سریع‌تر درباره آن تعیین تکلیف شود. ماندن یا رفتن؛ هر کدام از این دو وضعیت باید مشخص شود.

موضوع دیگری که در رسانه‌ها هم به آن اشاره شده است وضعیت جانشین احتمالی سالاری است. میز نفت در این خصوص نوشته است: «گرچه وزارت نفت درباره وضعیت سالاری روشنگری نکرده است، اما به نظر می‌رسد، تصمیم‌گیران این وزارتخانه برای جایگزینی فرد دیگری به جای او به جمع‌بندی رسیده‌اند، مگر آن‌که در لحظات پایانی، تأییدیه او صادر شود.»

از سویی دیگر در چند ماه فعالیت‌های صورت‌گرفته در این جایگاه، گزارش جامع و مشخصی در خصوص فروش نفت منتشر نشده و هنوز فعالیت و اقدامات جدی صورت نگرفته است که نیاز به پاسخگویی دارد.

اما انفعال در وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران هم جای تعجب دارد. در حالی‌که مسائل مطرح‌شده در خصوص مدیر بین‌الملل شرکت ملی نفت در چند روز گذشته شائبه‌هایی را مطرح کرده است، هیچ واکنشی از سوی مدیران وزارتخانه دیده نشده است و در لاک دفاعی کامل فرو رفته‌اند که این شاید مهر تأییدی بر شائبه‌ها و موارد مطرح‌شده باشد.

گرچه حمید بورد، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با مشورت برخی از نزدیکانش چند روز پیش و احتمالا با هدف چیزی به نام «مدیریت بحران»، سمت سخنگویی را برای این شرکت تعیین کرده است، اما بعید است چنین اقدامات خلق‌الساعه‌ای بتواند به اقناع افکار عمومی منجر شود.

از سویی دیگر نمایندگان مجلس نیز به‌عنوان مهمترین رکن نظارت بر فعالیت و عملکرد وزارتخانه‌های دولت به‌خصوص در حوزه نفت و انرژی با رصد دقیق فعالیت‌های بین‌المللی وزارت نفت، باید نسبت به موضوع بی‌ثباتی مدیریتی و نبود صلاحیت‌های لازم مبنی بر شائبه‌های مطرح‌شده در محافل نفتی واکنش لازم را صورت دهند.

عدم شفافیت در خصوص وضعیت نهایی سرپرست بین‌الملل شرکت ملی نفت، سبب وقت‌کشی در حوزه بسیار حساس بین‌الملل نفت ایران می‌شود، به‌خصوص این‌که مشتریان نفت ایران در خصوص تصمیم‌گیران اساسی فروش نفت تحقیقات لازم را انجام می‌دهند و با بررسی و مشاهده نسبت به بازاریابی و بازارسازی اقدام می‌کنند.

در صورتی که وضعیت این معاونت حساس و کلیدی به سامان نباشد و شخص رأس آن با موانعی برای حضور در این سمت روبه‌رو باشد، از وزیر نفت انتظار می‌رود با بررسی دقیق موضوع و توجه به هشدارهای لازم، نسبت به اقدام سریع و منطقی همراه با استدلال اقدام کند تا کشور در شرایط تحریم، از محل فروش نفت بیشتر از این آسیب نبیند و این ماجرای مدیریتی با لجبازی در سطوح بالا به تعبیری اساطیری، چشم اسفندیار دولت نشود.