روزنامه آسیا-معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور با انتقاد از نگاه غالب به سالمندان به عنوان بار جمعیتی و هزینه‌بر، سالمندان را به عنوان سرمایه‌ای ارزشمند در سیاست‌گذاری‌های جمعیتی معرفی کرد و هشدار داد که غفلت از ابعاد اجتماعی، روانی و معنوی این قشر، کشور را با چالش‌های جدی مواجه خواهد کرد. بر اساس آمارهای اخیر، ۱۲ تا ۱۵ درصد سالمندان ایرانی به تنهایی زندگی می‌کنند.

به گزارش ایسنا، سیدحسن موسوی چلک، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی، در گفت‌وگو با ایسنا تأکید کرد که سالمندان دارای ظرفیت‌های بی‌نظیری همچون تجارب عمیق، شبکه‌های اجتماعی پایدار، ارزش‌های فرهنگی و مهارت‌های بین‌نسلی هستند که می‌توانند نقش مهمی در توسعه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی کشور ایفا کنند. با این حال، در سیاست‌گذاری‌های فعلی کشور عمدتاً سالمندان از زاویه هزینه و بار جمعیتی دیده می‌شوند و از نقش حیاتی آنها غفلت شده است.

وی افزود که بسیاری از سیاست‌ها تنها به سلامت جسمانی سالمندان توجه دارند و از اهمیت سلامت اجتماعی، روانی و معنوی آنها غافلند. کشورهای پیشرفته جهان مانند ژاپن، سوئد و آلمان ساختارهای منسجمی برای مشارکت فعال سالمندان در قالب باشگاه‌ها و برنامه‌های میان‌نسلی ایجاد کرده‌اند. فراموش‌شدن سالمندان به‌عنوان سرمایه اجتماعی، صرفاً به معنای غفلت از یک گروه سنی نیست، بلکه به معنای از دست دادن یکی از بازوهای کلیدی پیشرفت فرهنگی، اجتماعی و حتی اقتصادی کشور است.

موسوی چلک با اشاره به «بحران سالمندی»، تصریح کرد: در اصل، سالمندی بحران نیست؛ یک واقعیت اجتناب‌ناپذیر و محصول موفقیت‌های نظام سلامت است. اما وقتی جامعه‌ای بدون آمادگی فرهنگی، اجتماعی و رفاهی به استقبال سالمندی می‌رود، آن‌گاه با بحران مواجه می‌شود و ایران دقیقاً در آستانه چنین مرحله‌ای قرار دارد.

معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور با تاکید بر لزوم «سلامت اجتماعی»، افزود: سلامت اجتماعی سالمندان به توانایی برقراری ارتباط، مشارکت اجتماعی، احساس تعلق و دریافت حمایت اجتماعی مربوط است. این‌ها پایه‌های کیفیت زندگی‌اند. مطالعات متعدد نشان داده‌اند که کاهش سلامت اجتماعی، خطر زوال عقل، افسردگی، سقوط و حتی مرگ زودرس را به‌شدت افزایش می‌دهد.

موسوی چلک همچنین به وضعیت تنهایی و انزوای سالمندان اشاره کرد و گفت: «بر اساس داده‌های موجود، بین ۱۲ تا ۱۵ درصد سالمندان ایران به تنهایی زندگی می‌کنند و این میزان در کلان‌شهرها به ۳۰ تا ۴۷ درصد می‌رسد که نگران‌کننده است.»

موسوی چلک در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا سیاست‌های رفاهی فعلی، پاسخگوی این وضعیت هستند؟، اینگونه توضیح داد: بسیاری از سیاست‌ها فقط بر سلامت جسم و درمان تمرکز دارند و از ابعاد اجتماعی، روانی و معنوی سالمندان غفلت شده است. ما هنوز شاخص‌های سلامت اجتماعی را در سند ملی سالمندان نهادینه نکرده‌ایم و نظام پایش رفاه اجتماعی در ایران ناقص است. در این میان، کشورهایی مانند ژاپن، سوئد، آلمان، کانادا و آمریکا ساختارهای منسجمی برای باشگاه‌های سالمندان، مراکز بین‌نسلی و فضاهای تعامل اجتماعی دارند. به طور مثال در آمریکا، بیش از ۱۱ هزار مرکز فعال روزانه به سالمندان خدمات آموزشی، بهداشتی، تفریحی و کارآفرینی ارائه می‌کنند. این مراکز علاوه بر کاهش انزوای اجتماعی، خلق و کارکرد شناختی سالمندان را نیز بهبود می‌بخشند.

وی در ادامه به ارائه راهکارهایی در این زمینه پرداخت و یادآور شد: در ایران باید از ظرفیت‌های موجود همچون مدارس خالی، سالن‌های فرهنگی شهرداری و حمایت سمن‌ها برای راه‌اندازی مراکز و پاتوق‌های روزانه سالمندان استفاده کنیم. این مراکز باید محور آموزش، سرگرمی، مشارکت اجتماعی و کاهش احساس طرد باشند. همچنین سلامت اجتماعی باید به شاخص‌های ملی رفاه افزوده شود. علاوه بر این، آموزش سواد دیجیتال، طراحی اپلیکیشن‌های اجتماعی سالمندان، استفاده از رسانه‌های تصویری برای ارتباط بین نسلی و پیوند سالمندان با خانواده‌ها از طریق تکنولوژی نیز می‌تواند نقش مهمی در کاهش انزوا و ارتقاء سلامت روان و اجتماعی آن‌ها داشته باشد./آسیانیوز