روزنامه آسیا-در پی برکناری ناگهانی فرمانده یگان حفاظت میراث فرهنگی قزوین، موج تازه‌ای از حفاری‌های غیرمجاز در این استان آغاز شده است؛ به‌گونه‌ای که طی دو ماه اخیر بیش از ۲۲ محوطه باستانی هدف حفاری قرار گرفته و حدود ۵۰ گروه غیرمجاز به‌صورت شبانه‌روزی در حال غارت آثار تاریخی هستند.

فعالیت روزانه ۵۰ گروه حفار در ۲۲ محوطه باستانی

به گزارش پایگاه خبری صدای میراث در دو ماه اخیر آمار حفاری های غیرمجاز و تعرض به آثار و محوطه های تاریخی استان قزوین به شدت افزایش یافته و در دو مورد، حفاری علنی سازمان یافته در منطقه «قشلاق» آبیک و منطقه «عالیشاه» روستای حسین آباد شهرستان تاکستان انجام شد و حفاران غیرمجاز و قاچاقچیان اشیای تاریخی به راحتی در مناطق مختلف استان قزوین اقدام به حفاری و تخریب محوطه های تاریخی کرده اند.

بررسی های صدای میراث از حفاری های غیرمجاز صورت گرفته در استان قزوین نیز مشخص کرد که حفاران غیرمجاز طی دو ماه گذشته بیش از ۲۲ محوطه باستانی این استان را مورد هجوم قرار داده اند. براساس بررسی های صدای میراث، حفاران غیرمجاز، محوطه های باستانی «قلعه فردوس» و «قلعه امرا» در طارم سفلی، محوطه های اطراف روستاهایی «پیچ بن»، «آوه» و «زرآباد» الموت شرقی، مناطق اطراف روستای «عبدل آباد کوهپایه» در شهر قزوین، محوطه های باستانی روستاهای «ورتوان»، «سوته کش» و «کش آباد» الموت غربی، تپه های تاریخی اطراف منطقه «خاکعلی» و «بشاریات» آبیک، تپه باستانی «سه راه بشر» شهرستان آقا بابا استان قزوین، روستاهای اطراف برج‌های «خرقان آبگرم» و منطقه «حصار» استان قزوین، روستاها و مناطق کوهستانی محدوده آبگرم «یله گنبد» کوهین در استان قزوین، منطقه «کهنه باغستان» باراجین، مناطق کوهستانی بالا دست «اسماعیل آباد» شهر قزوین، تپه های مختلف باستانی سطح استان، محوطه های باستانی اطراف شهر «بویین زهرا»، روستاها و مناطق کوهستانی شهرستان «آوج»  و بسیاری از مناطق دیگر این استان را در سکوت اداره کل میراث فرهنگی استان قزوین و در روزهای پس از برکناری ناگهانی فرمانده یگان حفاظت میراث فرهنگی این استان، مورد دستبرد قرار دادند و روزانه ۵۰ گروه حفاری غیرمجاز محوطه های باستانی موجود در کوه ها و دشت های استان قزوین را غارت می کنند.

حفاران سازمان یافته فرمانده یگان حفاظت میراث قزوین را برکنار کردند؟

فعالین میراث فرهنگی استان قزوین به صدای میراث گفته اند، آمار حفاری های غیرمجاز در استان قزوین در حالی طی دو ماه گذشته افزایش یافته است که حفاران غیرمجاز و قاچاقچیان اشیای تاریخی پیش از این اقدام، از ترس برخورد و دستگیری توسط یگان حفاظت میراث فرهنگی استان قزوین که بالاترین آمار دستگیری و کشفیات اشیای تاریخی کشور را به خود اختصاص داده بود، جرات ورود به استان قزوین را نداشتند.

به گفته این فعالین، تلاش های جدی فرمانده برکنار شده یگان حفاظت میراث فرهنگی استان قزوین برای برخورد با حفاران غیرمجاز سازمان یافته منجر به نارضایتی افراد دارای نفوذ و فعال در حفاری های غیرمجاز شد و در نهایت، برغم مخالفت فرمانده یگان حفاظت میراث فرهنگی کشور با برکناری سیاوش نصرتی، وزارت میراث فرهنگی با یکی از موفق ترین فرماندهان یگان حفاظت میراث فرهنگی کشور که بیشترین آمار دستگیری و درگیری مسلحانه با حفاران غیرمجاز و برخورد شدید با گروه های سازمان یافته داشت، خداحافظی کرد.

فعالین میراث فرهنگی استان قزوین به صدای میراث گفتند: این خداحافظی در شرایطی صورت گرفته است که حکم انتصاب سیاوش نصرتی به فرماندهی یگان حفاظت میراث فرهنگی استان قزوین تا پایان سال ۱۴۰۴ تمدید شده بود. اما، شیوه برخورد او با حفاران غیرمجاز سازمان یافته موجب شد تا در اقدامی ناگهانی و بدون توضیح دلیل برکناری، این فرمانده فعال در مقابله با قاچاق اشیای تاریخی و تخریب محوطه های باستانی کشور برکنار شود و دست حفاران غیرمجاز برای غارت بیشتر محوطه های باستانی استان قزوین باز شود. تصمیمی که حالا منجر به فعالیت شبانه روزی بیش از ۵۰ گروه حفار غیرمجاز در محوطه های باستانی استان و همچنین حفاری های سازمان یافته افراد دارای نفوذ در استان شده است.

کمپ گروهی حفاران غیرمجاز در محوطه های باستانی قزوین

گفتنی است، سرهنگ سیاوش نصرتی، فرمانده سابق یگان حفاظت میراث فرهنگی استان قزوین بیش از دو ماه قبل بطور ناگهانی و به گفته منابع آگاه در استان قزوین با فشار جریانات صاحب نفوذ از فرماندهی یگان حفاظت میراث فرهنگی استان قزوین کنار گذاشته شد. گزارش فعالین میراث فرهنگی استان قزوین مشخص کرد که در تمام دوران خدمت او یک حفاری غیرمجاز سازمان یافته در استان قزوین انجام نشد و تنها در یکی از درگیری های او با گروه حفاران مسلح اقدام به استقرار تک تیرانداز برای هدف قرار دادن او شده بود که در نهایت این درگیری به نفع وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی پایان یافت و حفاران غیرمجاز ناکام در غارت اشیای باستانی نیز دستگیر شدند.

سیاوش نصرتی تنها فرمانده یگان حفاظت میراث فرهنگی کشور است که بالاترین میزان درگیری های مسلحانه با حفاران غیرمجاز مسلح و بیشترین تعداد دستگیری حفاران غیرمجاز در کشور را در پرونده کاری خود ثبت کرده است. حالا و در بیش از دو ماه اخیر که استان قزوین بدون فرمانده یگان حفاظت میراث فرهنگی اداره می شود و مذاکرات برای پذیرش این پست با برخی افراد بی نتیجه مانده و هیچ شخصی حاضر به پذیرفتن پست فرماندهی یگان حفاظت میراث فرهنگی استان قزوین نشده است، میزان حفاری های غیرمجاز در این استان در حال رکوردشکنی است. تجمع حفاران غیرمجاز در استان قزوین تا جایی پیش رفته است که براساس گزارش های ارسال شده به صدای میراث تنها در یک محوطه باستانی چندین گروه حفار با برقراری «کمپ حفاری» اقدام به غارت محوطه های تاریخی و تخریب این محوطه ها کرده اند.

گزارش یک غارت مسلحانه

در همین دو ماه گذشته دو حفاری غیرمجاز سازمان یافته و مسلحانه در استان قزوین انجام شده است. آخرین نمونه آن هجوم ۳۰ فرد مسلح از حفاران غیرمجاز به محوطه باستانی روستای حسین آباد قزوین با دو دستگاه بیل مکانیکی و پیکور برای دستبرد به یک مقبره باستانی بود که با اطلاع به موقع و هشیاری دلسوزان میراث فرهنگی بدون نتیجه ماند و حفاران متواری و گزارش آن در صدای میراث منتشر شد.

در گزارش های ارایه شده مرتبط با این حفاری به مسئولین نظامی و انتظامی کشور و مراجع امنیتی اعلام شده بود که «غروب روز یکشنبه مورخه ۰۴/۰۸/۱۴۰۴ ساعت حدودا ۱۷:۳۰ حدود سی نفر که حدود ۲۰ نفر آن ها مسلح به سلاح جنگی و ده نفر دیگر مسلح به اسلحه کمری بودند، ضمن بستن راه‌های منتهی به منطقه «قره قورتان» یا «عالیشاه»، بالای روستای «حسین‌آباد» از توابع بخش «ضیاء آباد» شهرستان «تاکستان» استان قزوین، به همراه دو دستگاه کمرشکن و بیل مکانیکی و پیکور و چندین دستگاه خودرو سواری و باری در منطقه حضور یافتند تا در  محل ذکر شده که قبلا نیز حفاری غیرمجاز در آن صورت گرفته و برخی حفاران نیز دستگیر شده بودند، اقدام به حفاری غیرمجاز به قصد کشف اشیاء عتیقه کنند و حتی بیل های مکانیکی را در منطقه پیاده و بصورت علنی اقدام به حفاری داشتند. این گروه حتی اهالی محلی از جمله دامدارها و کشاورزان منطقه را با زور اسلحه و تهدید از محل اخراج کردند.»

فعالین میراث فرهنگی استان قزوین همچنین به صدای میراث گفتند: جالب آن است که برغم برکناری فرمانده یگان حفاظت میراث فرهنگی استان قزوین، موضوع مربوط به حفاری غیرمجاز افراد مسلح در روستای حسین آباد در روز ۴ آبانماه توسط سرهنگ سیاوش نصرتی اطلاع داده شد و منجر به ورود نیروهای امنیتی و نظامی به پرونده شد. اما برغم آن که پاسگاه نیروی انتظامی با محل حفاری مذکور حدود ده دقیقه فاصله دارد و مامورین کاملا به این محوطه اشراف دارند، حتی یک نفر هم در رابطه با این حفاری دستگیر نشد و ادوات حفاری از جمله بیل های مکانیکی و پیکور نیز توقیف نشد.

حفاری با مواد انفجاری در آبیک

یک هفته پیش از هجوم مسلحانه به روستای حسین آباد در تاکستان قزوین، حفاری غیرمجاز دیگری به صورت علنی و همراه با انفجار در محیط شهری و در یک منزل مسکونی در شهرک «قشلاق» شهرستان آبیک انجام شده بود که به گفته فعالین میراث فرهنگی استان قزوین، آن هم سازمان یافته و مرتبط با افراد دارای نفوذ بود. در این حفاری نیز افراد مسلح از ورود مردم به محدوده ممانعت کردند و با زور و تهدید به مدت یک هفته بصورت شبانه روزی اقدام به حفاری کردند و جالب آن که در این پرونده نیز حتی یک نفر هم دستگیر نشد.

فعالین میراث فرهنگی استان قزوین اذعان دارند که افزایش ناگهانی حفاری های غیرمجاز به ویژه حفاری های سازمان یافته در این استان، ارتباط معناداری با برکناری ناگهانی و بی دلیل فرمانده یگان حفاظت میراث فرهنگی استان قزوین دارد. پیگیری های صدای میراث نیز مشخص کرد که در ۶ ماه گذشته و پس از برکناری سیاوش نصرتی از فرماندهی یگان حفاظت میراث فرهنگی استان قزوین، حفاری های غیرمجاز در این استان به شدت افزایش یافته و مدیرکل میراث فرهنگی استان قزوین نیز علاوه بر آن که هیچ تلاشی برای برخورد با متخلفین و کاهش میزان حفاری های غیرمجاز انجام نداده است، بلکه طی شش ماه گذشته که مدیریت میراث فرهنگی استان قزوین را عهده دار شده است، «فرهاد دل زنده»، رییس میراث فرهنگی شهرستان قزوین و «احسان بیگلری»، رییس حراست اداره کل میراث فرهنگی استان قزوین را نیز که اقدامات خوبی در برخورد با حفاران غرمجاز انجام داده بودند را برکنار کرده و سیدمیثم حصاری، معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی استان قزوین نیز برکنار شده است.

به گفته فعالین میراث فرهنگی استان قزوین، این افراد در سال های گذشته عملکرد بسیار خوبی در مقابله با حفاری های غیرمجاز و دستگیری باندهای قاچاق اشیای تاریخی و عدم اجازه به حفاران سازمان یافته برای غارت محوطه های باستانی استان قزوین داشتند./آسیانیوز