روزنامه آسیا-جایزه استاد میرمصطفی عالی‌نسب با هدف ترویج تفکر توسعه‌محور در ایران، به پایان‌نامه‌های دکتری برتر در حوزه توسعه اهدا می‌شود. این سخنی است که فرشاد مومنی، رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد گفت و افزود: «این جایزه بر انتشار آثار برگزیده تأکید دارد تا تأثیرگذاری پژوهش‌ها را گسترش دهد.»
به گزارش آسیا، نشست خبری دومین دوره «جایزه استاد عالی‌نسب» با حضور دکتر سیدمحمدرضا بهشتی، دکتر فرشاد مومنی و در مؤسسه مطالعات دین و اقتصاد برگزار شد و حاضران با اشاره به استقبال گسترده جامعه دانشگاهی از نخستین دوره این جایزه، اهداف، چشم‌اندازها و شیوه برگزاری دومین دوره را تبیین کردند.
اساس توسعه بر دوراندیشی استوار است
فرشاد مومنی، اقتصاددان در این نشست خبری با بیان این‌که خداوند مقدر کرده که مسائل ایران، از هر زاویه‌ای که وارد شویم، بی‌شمار ماجرا داشته باشد، گفت: «یکی از آن ماجراهای بسیار بزرگ و مهم، مسئله غربت اندیشه توسعه در ایران است.»
این اقتصاددان افزود: «اساس توسعه بر دوراندیشی استوار است و بر داشتن یک تصویر و چشم‌اندازی که تلاش‌های امروزی ما باید در آن راستا هماهنگ و فعال شود، اما به قاعده سلطه مناسبات رانتی، که از دل آن کوته‌نگری نظام‌وار استخراج می‌شود، به معنای ترجیح نظام‌وار منافع و ملاحظات کوتاه‌مدت بر بلندمدت، ما در موضوع توسعه با یک سکوت وحشتناک مواجه هستیم. هرچه از جامعه علمی و پژوهشی به‌سوی نظام اجرایی کشور و حتی قوه قاعده‌گذار و قانون‌گذار حرکت می‌کنیم، شدت این غربت بیشتر می‌شود.»
این اقتصاددان در بخشی از سخنانش گفت: «از آنجا که اندیشه توسعه در غربت به سر می‌برد، تمام عناصر اندیشه‌ایِ پشتیبان توسعه نیز در غربت قرار دارند. برای مثال، شما کمترین بحث‌ها و کمترین حساسیت‌ها را نسبت به مسئله عدالت اجتماعی مشاهده می‌کنید. کمترین توجه‌ها را به آزادی‌های مصرح در قانون اساسی ملاحظه می‌کنید. کمترین واکنش‌ها را نسبت به پس‌افتادگی فناورانه ایران می‌بینید. اما از آن‌سو، تا دلتان بخواهد، ظاهرسازی، فریب‌کاری، آدرس‌های غلط دادن و امثال آن به چشم می‌خورد.»
دکتر مؤمنی در ادامه گفت: «ما، پس از بررسی‌های مختلف از موضع یک مؤسسه اندیشه‌ای که یادگار و میراث استاد فقید مرحوم میرمصطفی عالی‌نسب است و از جنبه بنیان‌های هستی شناختی هم خودش را وام‌دار اندیشه‌های تابناک آیت‌الله شهید دکتر بهشتی می‌داند، به این جمع‌بندی رسیدیم که علاوه بر به اصطلاح کارهای روزمره و روتین و برنامه‌هایی که مؤسسه دنبال می‌کند، برای برجسته‌سازی ضرورت و اهمیت توسعه، ایده جایزه میرمصطفی مصطفی عالی‌نسب را مطرح کنیم. سال گذشته این کار انجام شد و فراتر از استانداردها و انتظارات ما، در همان سال نخست با استقبال مواجه شد. این استقبال، انگیزه‌ای شد برای ما کهدر مقیاسی وسیع‌تر، دومین دوره این جایزه را برگزار کنیم.»
وی در بخش دیگری از سخنانش عنوان کرد: «ما فکر می‌کنیم برجسته کردن جایزه عالی‌نسب، هم به واسطه جایگاه رفیع این مرد بزرگ در نجات ایران در سخت‌ترین بزنگاه‌ها و پرتگاه‌ها، و هم به اعتبار اندیشه ژرف و کم‌نظیر ایشان، که در نهایت به این جمع‌بندی رسیدند که میراث واقعی‌شان، یک اندیشکده باشد، از جنبه نمادین نیز می‌تواند یک خیر اجتماعی بزرگ دربرداشته باشد. امیدواریم حاکمیت گرامی از این به بعد یاد بگیرد که در مواجهه با هر چالش و مشکلی، بیشترین اعتنا و اهتمام را باید به مراکز دانایی داشت، نه این‌که آن‌ها را تعطیل کرد.»
کاستی‌های مزمن در نگاه کلان اقتصادی
در ادامه این نشست، دکتر محمدرضا بهشتی، رئیس هیأت امنای موسسه مطالعات دین و اقتصاد، با بیان این‌که آنچه ما در عرصه اقتصاد و مدیریت اقتصادی کشور با آن روبه‌رو هستیم، کاستی مزمن در نگاه کلان اقتصادی است؛ کمبودی که سال‌هاست در ساختار حکمرانی اقتصادی کشور حکم‌فرماست، گفت: «عمدتا کسانی که چه در عرصه شخصی و چه در حوزه عمومی وارد حیطه اقتصاد شده‌اند، دایره آشنایی‌شان محدود به اقتصاد خرد بوده و وقتی این نگاه به سطح مدیریت و اداره کشور می‌رسد، تفاوت‌های آشکاری در نوع نگرش، شیوه جستجوی راه‌حل، و توصیه‌هایی که ارائه می‌شود، مشاهده می‌کنیم.»
وی افزود: «این توصیه‌ها و نگاه‌ها، اغلب از حد آشنایی علمی ابتدایی فراتر نمی‌روند و مبنای تجربی‌شان نیز معمولا مبتنی بر تجربه‌های فردی یا در سطح جمع‌های کوچک اقتصادی است. تصور غالب این است که اگر همین صورت‌بندی خرد را به سطح کلان تسری دهیم، راه‌حل‌های کلان اقتصادی نیز از دل آن برخواهد آمد؛ در حالی‌که همین نگاه، منجر به شکل‌گیری همان وضعیتی شده که امروز کشور با آن مواجه است. از همین‌رو، بسیاری از جهت‌گیری‌ها و تصمیمات، نه از منظر نظری و علمی جایگاه قابل دفاعی دارند، و نه از منظر تجربی پاسخگو بوده‌اند.»
بهشتی ادامه داد: «حُسن بزرگ مرحوم آقای عالی‌نسب در همین‌جا بود. ایشان فردی بودند که از پایین‌ترین مراتب اقتصادی و از دل داد و ستد خرد آغاز کرده و مسیری را طی کرده بودند که به خوبی با مفاهیم کلان اقتصادی آشنا شدند. او به‌درستی تفاوت میان صورت‌بندی‌های اقتصاد خرد و اقتصاد کلان را درک می‌کرد و این تفاوت را در توصیه‌ها و تصمیماتش، به‌ویژه در زمانی که مشاور عالی شورای اقتصاد بود به‌خوبی منعکس می‌ساخت.»
گستردگی بحث توسعه در جهان امروز
بهشتی در بخش دیگری از سخنانش عنوان کرد: «بحث توسعه در جهان طی دهه‌های اخیر، ابعاد بسیار گسترده‌ای پیدا کرده و از حیطه صرفاً اقتصادی فراتر رفته، و وارد عرصه‌های زیست انسانی شده است. اندیشمندان توسعه، این درهم‌تنیدگی‌ها را به‌خوبی درک کرده‌اند و روشن ساخته‌اند که حرکت به سمت توسعه اقتصادی، بدون توسعه در سایر حوزه‌ها، ممکن نخواهد بود. پژوهش‌ها و مطالعات فراوان، چه در قالب نشریات علمی و چه کتاب‌های تخصصی، در سطح جهانی منتشر می‌شود، و هر سال، وقتی مرورشان می‌کنیم، می‌بینیم که مرزهای دانش و تجربه را گسترده‌تر کرده‌اند.»
رئیس هیأت امنای موسسه مطالعات دین و اقتصاد یادآور شد: «در چنین جهانی، کم‌توجهی ما به این منابع و تجربیات، موجب افزایش شکاف دانایی و عمل بین ما و جهان می‌شود؛ به ویژه در حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی زیست انسان ایرانی؛ از این‌رو بسیار خوشحالیم که دوستان ما در مؤسسه با طراحی ابتکاری، و با همراهی واحد صنعتی عالی‌نسب، طرح جایزه سالانه مرحوم آقای عالی‌نسب را در سال گذشته پایه‌گذاری کردند.»/آسیانیوز
دیدگاه خود را بنویسید