دکتر مهدی کریمی تفرشی

روزنامه آسیا-کاهش مصرف نان پس از خروج مهاجران افغانی از کشور، که از تحلیل داده‌های روزانه ۸.۵ میلیون تراکنش نانوایی‌ها به‌دست آمده، نشانگر نقش حیاتی مهاجران افغان در الگوی مصرف غذایی کشور است. نان، به‌عنوان یک کالای استراتژیک و یارانه‌ای، بخش عمده‌ای از سبد مصرفی این گروه جمعیتی را تشکیل می‌دهد. 

با توجه به سرانه مصرف بالاتر نان در میان مهاجران، خروج آن‌ها به‌طور مستقیم به کاهش فشار بر بازار نان و بودجه یارانه‌ها منجر شده است. این کاهش مصرف، هرچند در نگاه اول کوچک به نظر می‌رسد، اما در مقیاس ملی و در بازار کالایی مانند نان که با یارانه‌های کلان دولتی سروکار دارد، اهمیتی بسیار دارد.

این پدیده را می‌توان از دو منظر بررسی کرد. از یک سو، کاهش مصرف نان به معنای کاهش فشار بر دولت برای تأمین آرد یارانه‌ای و مدیریت صف‌های خرید نان است. این امر می‌تواند به مدیریت بهتر منابع و کاهش قاچاق آرد کمک کند. از سوی دیگر، خروج یک میلیون نفر از جمعیت مصرف‌کننده، تنها به نان محدود نمی‌شود. این گروه بزرگ جمعیتی، در بخش‌های مختلف اقتصاد، از جمله بازار کار و مصرف، حضور فعال داشتند. کاهش تقاضا برای نیروی کار ارزان، خدمات، و حتی کالاهای اساسی دیگر، می‌تواند در ماه‌های آینده در شاخص‌های اقتصادی نمایان شود. این تغییر، یک چالش بزرگ برای بازارهای مرتبط با نیروی کار غیررسمی و همچنین بخش‌های اقتصادی وابسته به تقاضای این گروه است.

این تغییر جمعیتی، سؤالات مهمی را درباره آینده اقتصاد و جامعه ایران مطرح می‌کند. آیا کاهش تقاضای نیروی کار غیررسمی به بهبود وضعیت اشتغال شهروندان ایرانی منجر خواهد شد؟ آیا فشار بر بازار مسکن و سایر اقلام مصرفی نیز کاهش می‌یابد؟ این پدیده، فرصتی برای سیاست‌گذاری‌های دقیق‌تر بر اساس داده‌های واقعی فراهم می‌کند، تا دولت و بخش خصوصی بتوانند خود را با واقعیت جدیدی که در حال شکل‌گیری است، تطبیق دهند.

 دکتر مهدی کریمی تفرشی، پژوهشگر دیپلماسی اقتصادی

آسیانیوز