روزنامه آسیا-در نهایت، فشارها و شاید امتیازهای پشت پرده، توانست ارمنستان و آذربایجان را پای میز مذاکره و توافق بکشاند تا پروژه کریدور زنگزور را به نام دونالد ترامپ کلید بزنند. جمهوری آذربایجان و ارمنستان در حالی توافق‌نامه صلح را پس از کش‌وقوس‌های فراوان در حضور رئیس‌جمهور آمریکا امضا کردند که به نظر می‌رسد این اتفاق پیامدهای امنیتی و ژئوپلیتیکی برای منطقه به‌دنبال خواهد داشت.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا هنگام امضای این توافق‌نامه در حضور نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان و الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان گفت: «این اعلامیه که «مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بین‌المللی» نامیده می‌شود، یک منطقه ترانزیتی ویژه است که به آذربایجان اجازه می‌دهد به خاک خود در نخجوان دسترسی کامل داشته باشد. ارمنستان همچنین در حال ایجاد یک همکاری انحصاری با ایالات متحده برای توسعه این گذرگاه است که می‌تواند تا ۹۹ سال ادامه یابد.»
رئیس‌جمهور آمریکا گفت: «آن‌ها (ارمنستان و آذربایجان) به مدت ۳۵ سال با هم جنگ کرده‌اند، اما هم‌اکنون با هم دوست هستند. ما سرانجام با امضای توافقنامه‌ای که روز جمعه امضا می‌شود، در برقراری صلح بین ارمنستان و آذربایجان موفق شدیم. ارمنستان و آذربایجان متعهد می‌شوند که برای همیشه تمام جنگ‌ها را متوقف، تجارت را آزاد کنند و به تمامیت ارضی یکدیگر احترام بگذارند.»
به گفته کارشناسان، یکی از مهم‌ترین موارد این توافق‌نامه، ایجاد کریدور «زنگزور» یا آنگونه که در توافق آمده، «مسیر ترامپ» است. جمهوری اسلامی ایران همواره مخالفت قاطع خود را با ایجاد چنین کریدوری که تمامیت ارضی کشورهای منطقه و همچنین مسدود شدن مسیرها را به دنبال داشته باشد، اعلام کرده است. ایران تأکید کرده به هیچ وجه تغییر در مرزهای ژئوپلیتیکی را نخواهد پذیرفت و به گفته کارشناسان، این رخداد می‌تواند در منطقه و به ویژه در قفقاز جنوبی و همچنین مسیرهای ترانزیتی ایران مشکلات امنیتی و اقتصادی ایجاد کند.
این در حالی است که پاشینیان بعد از امضای این توافق‌نامه گفت که ارمنستان از طریق این پروژه به یک اتصال ریلی با ایران دست می‌یابد که بسیار هم حائز اهمیت است. او همچنین اظهار داشت: «فراموش نکنیم که شرکت ایرانی در حال ساخت بزرگراه شمال - جنوب است. در آینده نزدیک ساخت راه آهن را در بخش مِغری آغاز خواهیم کرد و این، همچنین می‌تواند فرصت مهمی برای همکاری ایجاد کند. منظورم این است که این پروژه به‌علاوه می‌تواند به مکانی برای برخی مشارکت‌های غیرمنتظره اما مثبت تبدیل شود.»
به‌رغم چنین سخنان ظاهری، این کریدور و حضور آمریکایی‌ها و شاید دیگر طرف‌ها ظنیر اسرائیل در مجاورت مرزهای شمال غربی کشور، می‌تواند ما را در تنگنای ژئوپلیتیک قرار دهد. در همین‌باره، تحلیلگر مؤسسه بین‌المللی داده‌های انرژی کپلر، با ارزیابی اجرای پروژه زنگزور تحت حمایت امریکا و اسرائیل عنوان کرد: «کریدور زنگزور بخشی از راهبرد کلان‌تری است که هدف آن افزایش اتصال آذربایجان به منطقه خودمختار نخجوان از طریق خاک ارمنستان است. اگرچه این پروژه در ظاهر یک طرح زیرساختی و حمل‌ونقلی است، اما به‌ویژه پس از جنگ اوکراین، ابعاد ژئوپولیتیکی آن پررنگ‌تر شده است.»
همایون فلکشاهی در گفت‌وگو با ایلنا عنوان کرد: «پروژه زنگزور، با ارائه مسیری زمینی که مستقیم از خاک ایران عبور نمی‌کند، عملا باعث حذف تدریجی ایران از معادلات ترانزیتی منطقه می‌شود. هرچند تأثیر مستقیم اقتصادی ندارد، اما در بلندمدت نفوذ ایران در معادلات ژئوپولیتیکی منطقه را کاهش می‌دهد.»/آسیانیوز
دیدگاه خود را بنویسید