روزنامه آسیا_بحران آب و ورشکستگی سرزمینی در ایران / دکتر کاویانی: سیاستگذاری آب باید متناسب با ویژگی‌های هر حوضه باشد
بی‌گمان یکی از اساسی‌ترین چالش‌های امروز کشور، کمبود آب و دشواری دسترسی شهروندان به آن است. در سال‌های اخیر کارشناسان بسیاری نسبت به وضعیت مدیریت منابع آبی در ایران انتقاد کرده و راهکارهای گوناگونی را مطرح کرده‌اند. در همین زمینه، در یکی از قسمت‌های برنامه «شوالیه‌های سرمایه‌گذاری»، دکتر مهدی کریمی‌تفرشی به گفت‌وگو با دکتر مراد کاویانی، متخصص حوزه سیاستگذاری آب و استاد دانشگاه خوارزمی، پرداخته است. در این گفت‌وگو دکتر کاویانی وضعیت فعلی مدیریت آب در کشور را بررسی کرده و راهکارهای علمی برای کاهش شدت بحران آب را تشریح می‌کند.

دکتر کریمی‌تفرشی در ابتدای گفت‌وگو با اشاره به برنامه چشم‌انداز ایران ۱۴۰۴ گفت:
«این برنامه بخشی از سیاست‌های پنج‌ساله‌ای بود که در دولت‌های گذشته تدوین شد و قرار بود کشور در سال ۱۴۰۴ به اهدافی در حوزه‌های مختلف برسد. در حوزه انرژی هم پیش‌بینی شده بود که ما نه کمبود انرژی داشته باشیم و نه کمبود آب. با توجه به سدسازی‌هایی که انجام شد، طرح‌هایی مانند بارورسازی ابرها نیز مطرح گردید. اما این طرح‌ها به‌طور منقطع اجرا شد و اغلب هم نتایج مطلوبی نداشت؛ به‌طوری که باران‌های ناشی از این پروژه‌ها در کشورهای دیگر بارید، در حالی که هزینه‌ها را ایران پرداخت کرده بود.
یکی دیگر از مسائل مهم، دریاچه ارومیه است. با وجود آنکه کارشناسان داخلی و خارجی مدعی بودند می‌توانند راهکارهایی برای نجات این دریاچه ارائه دهند، امروز شاهد خشک‌شدن آن هستیم. چرا چنین شد؟»
در پاسخ، دکتر کاویانی توضیح داد:
«اغلب زمانی که درباره آب در ایران صحبت می‌شود، از اصطلاح کلی "بحران کم‌آبی" استفاده می‌کنند. اما این اصطلاح دقیق نیست. ایران در مقیاس کلان به شش ابرحوضه آبریز تقسیم می‌شود که در مجموع بیش از سی حوضه آبریز را دربرمی‌گیرند. هرکدام از این حوضه‌ها قواعد، قوانین و نظام‌های طبیعی و اجتماعی خاص خود را دارند. بنابراین نمی‌توان آن‌ها را با یکدیگر مقایسه کرد و یک نسخه واحد برای کل کشور پیچید.
اگر قرار است سیاستگذاری و برنامه‌ریزی در حوزه آب انجام شود، باید متناسب با واقعیت‌های جغرافیایی هر حوضه آبریز باشد. یکی از مشکلات جدی کشور ما این بود که بارگذاری‌های محیطی ــ یعنی جمعیت، فعالیت و سازه‌ها ــ بیش از ظرفیت طبیعی مناطق انجام شد. هر منطقه‌ای که بیش از توان محیطی‌اش بارگذاری شود، قطعاً به سمت ورشکستگی سرزمینی حرکت خواهد کرد. بحران آب امروز نیز یکی از نمودهای همین ورشکستگی سرزمینی در ایران است.
بنابراین نمی‌توان این قاعده را به کل ایران تعمیم داد و برای همه کشور یک سیاستگذاری واحد در نظر گرفت. هر منطقه و هر حوضه آبریز ویژگی‌های خاص خود را دارد و نیازمند سیاستگذاری و برنامه‌ریزی متناسب با همان شرایط است./آسیانیوز