روزنامه آسیا-رئیس انجمن سکته مغزی با اشاره به افزایش آمار سکته در کشور، تأکید کرد که برخلاف باور عمومی، استرس به تنهایی عامل بروز سکته مغزی نیست؛ بلکه نقش آن در اختلال کنترل فشار خون، عامل مؤثر در افزایش خطر سکته است.

بابک زمانی، رئیس انجمن سکته مغزی ایران، در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در مورد میزان شیوع سکته مغزی در کشور گفت: شیوع سکته مغزی در ایران تفاوت چندانی با آمار جهانی ندارد. آنچه که در هنگام وقوع سکته مغزی اهمیت دارد، این است که درمان آن باید در ساعات اولیه انجام شود.

او افزود: روش‌های پیشگیری موثری وجود دارند که می‌توان در جامعه به کار گرفت. اما پیشگیری نیازمند سیستمی است که به درستی مراقبت‌های لازم را انجام دهد. متاسفانه در کشور ما در این زمینه‌ها پیشرفت چندانی نداشته‌ایم و امکانات مورد نیاز در دسترس نیست.

رئیس انجمن سکته مغزی ایران ادامه داد: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ما در وزارت بهداشت، نه تنها در مورد سکته مغزی بلکه در مورد سایر بیماری‌ها نیز، این است که سیستم ثبت دقیق بیماری‌ها را نداریم. در حالی که در بسیاری از کشورها، این سیستم به‌طور کامل اجرایی است.

وی افزود: اخیراً شنیده می‌شود که می‌گویند آمار سکته مغزی در ایران در جوانان زیاد است. دو نکته مهم در این رابطه وجود دارد: دو مطالعه در ایران انجام شده که این مطالعات محدود بوده‌اند و با سیستم ثبت تفاوت دارد. این دو مطالعه نشان داده که شیوع سکته مغزی در ایران بالاتر از کشورهای دیگر است و نشان می‌دهد که کمی بیشتر از میانگین جهانی است. مطالعه دوم نیز نشان داد که سن سکته مغزی در ایران کاهش یافته است. البته باید بگویم این دو مطالعه محدود بوده و به هیچ وجه سیستم ثبت نیست و بر اساس آن نمی‌شود اظهار نظر کرد. این یک نکته خیلی مهم است.

بابک زمانی در ادامه به مطالعات اخیر در مورد شیوع سکته مغزی در ایران اشاره کرد و گفت: در چند مطالعه که اخیراً در ایران انجام شده، نتایج نشان می‌دهند که شیوع سکته مغزی در ایران نسبت به کشورهای دیگر بالاتر است. این دو مطالعه نشان می‌دهند که میزان سکته مغزی در ایران کمی بیشتر از میانگین جهانی است و همچنین سن مبتلایان به سکته مغزی کاهش یافته است.

وی افزود: با این حال، باید بگویم که این مطالعات محدود بوده و به هیچ وجه نمی‌توان به آن‌ها استناد قطعی کرد. در ایران سیستم ثبت بیماری‌ها به‌طور کامل وجود ندارد و این مطالعات نمی‌توانند به عنوان مبنای دقیق ارزیابی آمار در نظر گرفته شوند. این نکته بسیار مهم است که باید به آن توجه کنیم.

استرس تأثیر مستقیمی بر سکته مغزی ندارد
زمانی همچنین به موضوع شایع در مورد ارتباط استرس و سکته مغزی پرداخت و گفت: یک نکته مهم دیگر این است که برخلاف باور عمومی، استرس هیچ تأثیر مستقیمی بر سکته مغزی ندارد. سکته مغزی یک بیماری جدی است که تنها زمانی رخ می‌دهد که خون‌رسانی به مغز دچار اختلال شود. به عبارت دیگر، برای سکته مغزی باید ضربه شدیدی به مغز وارد شود، در حالی که قلب به‌راحتی آسیب می‌بیند. این همه شایع شده که می‌گویند استرس موجب سکته مغزی می‌شود اما استرس و تنش‌های عصبی هیچ گونه ارتباط مستقیمی با سکته مغزی ندارد بلکه عامل استرس در کنترل فشار خون اشکال ایجاد می‌کند.  

وی در ادامه با اشاره به برخی برداشت‌های نادرست درباره علل سکته مغزی گفت: اینکه تصور می‌شود افزایش استرس در جامعه عامل اصلی رشد سکته مغزی است، بیشتر از جنس علاقه‌مندی‌های رسانه‌ای و ژورنالیستی است تا واقعیت علمی. مغز انسان سیستم پیچیده‌ای است که تحت حمایت دقیق فاکتورهای فیزیولوژیک عمل می‌کند و اگرچه استرس می‌تواند نقشی محدود در ایجاد اختلال در کنترل فشار خون داشته باشد، اما نقش مستقیم و قطعی در بروز سکته مغزی ندارد.
این متخصص مغز و اعصاب تصریح کرد: چون بسیاری از بیماری‌هایی که در گذشته تصور نمی‌کردیم سکته مغزی باشند، اکنون به عنوان سکته مغزی تشخیص داده می‌شوند و بسیاری از بیماری‌هایی که ظاهراً شبیه سکته مغزی نیستند، در جوانان به عنوان سکته مغزی شناسایی می‌شوند. این توجه باعث می‌شود که این شیوع بیشتر به نظر بیاید و از آنجایی که امکانات درمانی مانند همه جای دنیا وجود ندارد، این بیماران رنج می‌برند و توجه بیشتری جلب می‌شود.
وی افزود: اگر کسی دچار سکته مغزی شد و در یک ساعت اول به مرکزی برسد که بتوانند لخته را از مغز او خارج کنند، از هر ۳ نفر، ۲ نفر به طور کامل نجات پیدا می‌کنند. درمان سکته مغزی در ساعت اول کاملاً امکان‌پذیر است و تا ۳ ساعت این امکان وجود دارد که آمپولی تزریق کنند و مؤثر باشد و تا ۶ ساعت هم باز اقدام می‌کنند. در گذشته به آن زمان طلایی می‌گفتند و اکنون زمان طلایی همچنان است اما زمان طلایی همان ساعت اول وقوع سکته است.  
زمانی اظهار داشت: این بسیار مهم است که اطلاع‌رسانی عمومی شود که اگر کسی دچار سکته شد و ناگهان دچار اختلال تکلم شد، صورتش کج شد یا دستش ضعیف شد، حتی اگر در یک بیمارستان یا درمانگاه باشد یا در منزل یا مطب یک دکتر متخصص، فقط باید با ۱۱۵ تماس بگیرند تا آن بیمار را به نزدیک‌ترین بیمارستان منتقل کنند. در شهر تهران، فقط بیمارستان‌های دانشگاهی بزرگ مانند شهدا، حضرت رسول است. یکی از معضلات این است که وقتی آمبولانس می‌رود، مردم نمی‌خواهند به بیمارستان دولتی بروند. افرادی که اصرار دارند بیمارشان به بیمارستان خصوصی منتقل شود باید بدانند بیمار فقط باید به بیمارستان‌های دولتی منتقل شود و بیمارستان خصوصی در شمال تهران در حال حاضر به هیچ وجه امکان درمان سکته مغزی حاد در ساعت اولیه وقوع سکته را ندارند.  

برای بیماری‌های مغزی زالو درمانی نکنید
او تاکید کرد: باید بگویم که مردم به مسائلی مانند زالو درمانی یا گرفتن خون از انگشت بیشتر توجه می‌کنند، ولی وقتی به سکته مغزی و علائم هشداردهنده اشاره می‌شود، شاید فقط چند هزار نفر به آن توجه کنند. این باعث می‌شود که توجهات به سمت موضوعات غیر علمی برود، در حالی که سکته مغزی یک بیماری جدی است. مردم تحصیلات دانشگاهی دارند، اما عمق این تحصیلات کم است. من نگاه کردم، ده‌ها هزار نفر درباره اینکه نوک انگشت را سوزن بزنید تا خون بیاید، توجه می‌کنند، ولی وقتی رسانه‌ها درباره سکته مغزی و علائم هشداردهنده صحبت می‌کنند، کم‌تر به آن توجه می‌شود.
وی افزود: همچنین طب سنتی وجود دارد، ولی باید به این نکته توجه کرد که افرادی که به طب سنتی گرایش پیدا می‌کنند، معمولاً تحصیلات دانشگاهی دارند. باید به دانشجویان اعتماد به دانش، آموزش داده شود. متأسفانه، این اعتماد به دانش وجود ندارد و به همین دلیل به سمت طب سنتی می‌روند. اخیراً هم اسم طب سنتی را به طب ایرانی تغییر داده‌اند تا مردم بهتر بپذیرند. در واقع، ما چنین چیزی نداریم. باید بگویم که ما نیاز به اطلاعات صحیح و علمی داریم تا مردم در انتخاب‌های خود بهتر عمل کنند./آسیا نیوز