به گزارش روزنامه آسیا- دیگر بر همگان روشن است که قاچاق سوخت، ابعادی گسترده و چارچوبی سیستماتیک دارد. کشف لوله‌ای 2 کیلومتری در بندرعباس و سرقت روزانه ۷۰ هزار لیتر بنزین هواپیما، به‌تنهایی نشان می‌دهد که نمی‌توان قاچاق سوخت را به تصویر چند سوخت‌بر در استان‌های مرزی منحصر کرد. کارشناسان معتقدند قاچاق سوخت، ۱۵ تا ۲۰ درصد درآمد صادرات نفتی ایران را شامل می‌شود و این رقم، هدررفت گسترده منابع ملی است.
* قاچاق گسترده سوخت، قابل قبول نیست
موضوع قاچاق سیستماتیک سوخت، صحبت امروز و دیروز نیست. نخستین‌بار در سال 1388 به شکلی این بحث به رسانه‌های عمومی کشیده شد. در آن سال موضوع 40 میلیون لیتر قاچاق سوخت مایه در روز مطرح شد، اما در 3 آبان 1388 فرید عامری، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران قاچاق 40 میلیون لیتر سوخت مایه در روز را تکذیب کرد.
به‌نظر می‌رسد دولت جدید سعی دارد تا در حد توان خود جلوی این مسئله را بگیرد. مسعود پزشکیان چندی پیش و در جلسه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، به صراحت گفت: «روال موجود که باعث وقوع قاچاق روزانه چند 10 میلیون لیتر سوخت شده، یک فاجعه و گواه ناکارآمدی است. برای بنده نه حتی به‌عنوان رئیس‌جمهور، بلکه به‌عنوان یک شهروند ایرانی نیز به هیچ وجه قابل قبول نیست که بگویند از چرخه‌ای که تولید و توزیع آن در دست خود ماست، روزانه بین 20 تا 30 میلیون لیتر سوخت قاچاق می‌شود. وقتی چنین حجمی از سوخت قاچاق می‌شود و نمی‌توانیم جلوی آن را بگیریم، آیا مردم از ما می‌پذیرند که برای مدیریت مصرف انرژی، گاز و برق صنایع را قطع کنیم.»
* هدررفت سالانه ۱۰ میلیارد دلار از منابع ملی
در همین راستا، مدیر اتحادیه کشوری سوخت‌های جایگزین و خدمات وابسته معتقد است: «قاچاق گسترده سوخت، اقتصاد ملی را با چالش‌های متعددی مواجه کرده که از جمله آن هدررفت منابع ملی است. قاچاق سوخت معادل ۱۵ تا ۲۰ درصد درآمد صادرات نفتی ایران است.»
علی محمودیان در گفت‌وگو با ایلنا، درباره موضوع قاچاق سوخت اظهار داشت: «قاچاق سوخت در ایران یکی از بحران‌های اقتصادی و اجتماعی است که روزانه بین ۲۰ تا ۳۰ میلیون لیتر سوخت از کشور خارج می‌شود. این میزان قاچاق معادل هدررفت سالانه بیش از ۱۰ میلیارد دلار از منابع ملی است. دلیل اصلی این وضعیت، تفاوت شدید قیمت سوخت در ایران و کشورهای همسایه است. در حالی که قیمت بنزین یارانه‌ای در ایران حدود ۳ سنت در هر لیتر است، این رقم در کشورهای همسایه مانند ترکیه و پاکستان به بیش از یک دلار می‌رسد. این اختلاف قیمت، قاچاق را به یک تجارت بسیار سودآور تبدیل کرده است و باعث شده شبکه‌های سازمان‌یافته قاچاق، به‌صورت گسترده از این شرایط بهره‌برداری کنند. علاوه بر این، بسیاری از مرزنشینان به دلیل مشکلات معیشتی و نبود فرصت‌های شغلی مناسب، به قاچاق سوخت به‌عنوان منبع درآمد روی آورده‌اند.»
* نواقص مدیریتی در بحث مبارزه با قاچاق سوخت
علی محمودیان در بخشی از سخنانش عنوان کرد: «در مدیریت سوخت کشور، نواقصی همچون عدم شفافیت در سیستم توزیع، ضعف زیرساخت‌های نظارتی، و فساد اداری به چشم می‌خورد. سامانه‌هایی مانند کارت سوخت اگرچه توانسته‌اند تا حدی مصرف را مدیریت کنند، اما همچنان سوءاستفاده‌های گسترده از سهمیه‌ها و ضعف در کنترل مرزها، به قاچاق دامن زده است. همچنین، فقدان فناوری‌های پیشرفته نظارتی و تجهیزات ناکافی برای پایش مرزها از دیگر دلایل تشدید این بحران است. نبود هماهنگی میان وزارت نفت، نیروی انتظامی و گمرک نیز باعث شده تلاش‌ها برای مقابله با قاچاق، ناکارآمد باشد.»
دیدگاه خود را بنویسید