روزنامه آسیا-هرچند در اقتصاد ما، نفت همواره در مرکز توجه بوده است، اما با توجه به غنای سرزمین‌مان به لحاظ منابع عظیم و ارزشمندِ معدنی، بخش معدن می‌تواند نقش چشمگیری در مسیر توسعه و در جهت رشد اقتصادی ایفا کند. در همین راستا، وزیر صمت در همایش روز ملی معدن، این حوزه را ستون پنهان اقتصاد خواند و خواستار بازتعریف حکمرانی معدنی با محوریت بخش خصوصی و افزایش شفافیت شد. 

همایش نکوداشت روز ملی معدن با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت و دیگر مسئولان بخش معدن و صنایع معدنی کشور و همچنین فعالان بخش خصوصی برگزار شد. سیدمحمد اتابک، وزیر صنعت، معدن و تجارت در این همایش اظهار کرد: «معدن، ستون پنهان اقتصاد کشور است. اگر مواد خام معدنی نبود، بسیاری از صنایع ایران امروز در جایگاه فعلی خود قرار نمی‌گرفتند. سهم چشمگیری از صادرات غیرنفتی کشور، حاصل بهره‌برداری از همین ظرفیت‌های معدنی است.»

وی ضمن اشاره به موقعیت ژئولوژیکی کشور بر کمربند معدنی جهان، این مزیت را موهبتی خدادادی خوانده و گفت: «با برنامه‌ریزی هوشمندانه باید این ظرفیت را به سرمایه‌ای پایدار برای نسل آینده بدل کنیم. یکی از دستاوردهای کلیدی سال‌های اخیر جهش در حوزه اکتشاف است. اگر با روش‌های سنتی پیش می‌رفتیم، تحقق اهداف برنامه هفتم توسعه ۴۰ سال زمان می‌برد. اما با مشارکت بخش خصوصی، تاکنون ۶۵۰ هزار کیلومتر مربع از برنامه دو میلیون کیلومتری اکتشاف انجام شده است.»

بازنگری در حکمرانی معادن و نقش‌آفرینی بخش خصوصی

سیدمحمد اتابک، وزیر صنعت، معدن و تجارت در بخش دیگری از سخنان خود، به ضرورت بازنگری در حکمرانی معادن اشاره کرده و گفت: «باید از تصدی‌گری دولت فاصله بگیریم و تصمیم‌گیری را به نهادهای منطقه‌ای بسپاریم. تاکنون بخش عمده‌ای از اختیارات به شوراهای استانی واگذار شده است. تحول در حکمرانی معدنی با واگذاری اختیارات استانی و نقش‌آفرینی بخش خصوصی محقق خواهد شد. ضمن اینکه هماهنگی‌های لازم با بانک مرکزی انجام‌شده تا تسهیل سرمایه‌گذاری در بخش معدن صورت گیرد.»

وزیر صمت، در بخش دیگری از سخنانش، معدن را نقطه تمرکز برنامه هفتم توسعه دانسته و گفت: «این برنامه، معدن را به موتور محرک اقتصاد کشور بدل خواهد کرد. افزایش عمق اکتشاف، توسعه زنجیره ارزش و بهره‌گیری از ابزارهای نوین مالی مانند صندوق‌های تخصصی و اوراق مبتنی بر ذخایر معدنی در دستور کار قرار دارد.» وی ضمن اشاره به شعار "سرمایه‌گذاری در تولید" برای سال جاری، معدن را بهترین عرصه برای تحقق این شعار دانسته و عنوان کرد: «اگر سرمایه‌گذاری در این بخش پایدار باشد، ارزش افزوده آن می‌تواند چندین برابر شود. نسل آینده باید ما را به‌عنوان جهش‌دهندگان معدن ایران بشناسد. این یک رسالت ملی و مشترک برای همه ماست.»

رشد بخش معدن، یک موضوع حاکمیتی است

محمدرضا بهرامن، نایب‌رئیس اتاق ایران و رئیس خانه معدن ایران در مراسم نکوداشت روز ملی معدن از برنامه‌ریزی برای تحقق رشد ۱۳ درصدی در بخش معدن و رشد ۸ درصدی در اقتصاد کشور بر اساس قانون برنامه هفتم توسعه صحبت کرد و گفت: «تحقق این اهداف، الزاماتی دارد. یعنی باید ببینیم چرا در گذشته به آن نرسیدیم، امروز چه باید بکنیم و برای آینده چه برنامه‌ای داریم. با این نگاه، می‌توانیم برنامه‌های تعریف شده را محقق کنیم.»

بهرامن گفت: «رشد بخش معدن تنها مربوط به وزارت صنعت، معدن و تجارت نمی‌شود، بلکه یک موضوع حاکمیتی است. سیستم باید متمرکز شود تا بتوانیم به آن اهداف برسیم. اگر امروز نتوانیم سرمایه‌ها را جذب کنیم و زمینه ورود 55 میلیارد یورو را فراهم نکنیم به رشد ۱۳ درصدی نمی‌رسیم.» رئیس خانه معدن از لزوم شفافیت در برداشت از قانون سخن گفت و افزود: نباید تصور کنیم که بخش معدن ورود سختی دارد. بخش معدن قانون دارد؛ در تمام دنیا نیز همین‌گونه است. قانونی که بر بخش معدن ایران حاکم است، در شرایط فعلی، یک قانون بازدارنده نیست. نگاه و برداشت‌ها از این قانون باید شفاف باشد تا بتوانیم مسائل و اهداف را دنبال کنیم.

او با بیان این مطلب که مشکلات موجود در حوزه معدن مربوط به قانون نمی‌شود، تأکید کرد: «حاکمیت و سیستم باید در کنار متولی قانونی بخش معدن که طبق اصول ۴۴ و ۴۵، انفال و متولی آن مشخص است، قرار بگیرد. البته هدف از حضور در این همایش این نیست که فقط درباره مسائل و مشکلات صحبت کنیم؛ هدف این است که نشان دهیم رسیدن به رشد ۱۳ درصدی ممکن است؛ اما اقدامات باید به‌درستی تعریف و اجرا شود.»

چرا اجازه نمی‌دهیم سرمایه‌گذاری‌ها انجام شود؟

نایب‌رئیس اتاق ایران از شرایطی صحبت کرد که سرمایه‌گذار خارجی نمی‌تواند وارد بخش معدن شود و همین امر چالش‌هایی را در پی دارد. او ادامه داد: «امروز سرمایه‌گذار می‌آید، اما با ویژگی‌های خاص. در ایران هنوز زیرساخت‌ها و شرایط مطلوب را فراهم نکرده‌ایم. چرا این‌گونه است؟ زیرا دنیا به‌دنبال تأمین مواد اولیه برای صنایع خود است. آمریکا با همین نگاه وارد بخش معادن اوکراین می‌شود تا منابع مورد نیاز آینده خود را تأمین کند.»

بهرامن تصریح کرد: ساختار زمین‌شناسی ایران این ظرفیت را دارد که از منابع موجود به‌درستی استفاده کنیم. آیا ما منابع کم داریم؟ نه، شورابه‌ها یک ثروت هستند. یک واحد معدنی جسارت کرده و امروز برنامه‌ای ۵۳۴ میلیون دلاری برای شورابه‌های قم ارائه داده است. متولی هم موافق است. پس چرا در مسیر آن مشکل ایجاد می‌کنیم و اجازه نمی‌دهیم این سرمایه‌گذاری‌ها انجام شود و از آن ثروت تولید کنیم؟ مسائلی وجود دارد که بخشی از جامعه به‌طور کامل از آن‌ها آگاه نیست. پس باید برای تک‌تک این ثروت‌های الهی که به‌عنوان ساختارهای زمین‌شناسی، کانی‌ها یا مواد معدنی در کشور وجود دارند، برنامه‌ریزی و تعریف شفاف داشته باشیم.»/آسیانیوز