روزنامه آسیا-همواره در ماه‌های پایانی سال و آن هنگام که بحث افزایش دستمزد اقشار گوناگون از کارمند و کارگر گرفته تا معلم و بازنشسته اهمیت می‌یابد، این واقعیت به‌روشنی خود را عیان می‌کند که میزان افزایش حقوق و دستمزد، هیچ نسبتی با تورم‌های فزاینده ندارد. چه این‌که در شرایطی که نوسانات ارزی، اثر بی‌واسطه‌ای بر اقلام مصرفی می‌گذارد، فاصله بسیاری بین دخل و خرج عموم مردم وجود دارد.

* مدیریت دشوار درآمد ریالی و هزینه‌ دلاری

سؤال اصلی این است که به‌طور کلی چرا در اقتصاد ما این ناهمخوانی به‌وجود می‌آید؟ به‌طور کلی در اقتصاد ایران، یکی از چالش‌های اساسی، ناهماهنگی بین درآمدهای ریالی و هزینه‌های دلاری است. درآمدهای اصلی کشور، مانند فروش نفت و گاز، عمدتاً به دلار محقق می‌شود، اما هزینه‌های داخلی و پرداخت‌های دولت به ریال انجام می‌گیرد. این موضوع به‌ویژه در شرایط تحریم‌ها و نوسانات نرخ ارز، مشکلاتی را ایجاد می‌کند.

وقتی قیمت دلار افزایش می‌یابد، هزینه‌های واردات کالاها و خدمات اساسی مانند دارو، تجهیزات پزشکی و مواد اولیه صنعتی به ریال بیشتر می‌شود. از سوی دیگر، درآمدهای ریالی دولت، به‌ویژه از طریق مالیات و فروش نفت، ممکن است نتواند با این افزایش هزینه‌ها هماهنگ شود. این عدم تعادل باعث افزایش کسری بودجه، تورم و فشار بر اقتصاد می‌گردد. از سوی دیگر، گاه دولت‌ها سعی می‌کنند کسری بودجه خود را از مسیرهایی مانند قیمت‌ حامل‌های انرژی یا حذف یارانه‌های پنهان جبران کند. یعنی عملا باری که دولت‌ها به دوش می‌کشند، در نهایت به‌روی دوش مردم می‌افتد. 

به‌طور خلاصه، وابستگی اقتصاد ایران به درآمدهای نفتی و نوسانات نرخ ارز، باعث شده تا مدیریت درآمدهای ریالی و هزینه‌های دلاری به یکی از چالش‌های اصلی تبدیل شود. کاهش وابستگی به نفت، تنوع بخشیدن به منابع درآمدی و مدیریت صحیح نرخ ارز از جمله راهکارهای احتمالی برای کاهش این مشکلات هستند. با این‌همه رسیدن به این مرحله، هنوز بسیار دور از دسترس است.

* تفکر جهانی شدن و به‌روز شدن قیمت‌ها

یکی از اقشاری که بیشترین فشارها را متحمل خواهند شد، کارگران هستند و شاید از همین‌روست که نمایندگان کارگری به‌طور مداوم از ضرورت مطابقت دستمزدها و سبد معیشت می‌گویند. در همین خصوص، نماینده کارگران در شورای عالی کار بر لزوم افزایش و به‌روزرسانی دستمزد کارگران به شکل فصلی تأکید کرد و گفت: «وقتی همه قیمت‌ها در کشور به سمت جهانی شدن در حرکت است، چه اشکالی دارد که دستمزد کارگران و کارمندان نیز با دلار شناور شود.»

محسن باقری در یک گفت‌وگوی رادیویی اظهار کرد: «در کشور ما تفکر جهانی شدن و به روز شدن قیمت‌ها بر اساس قیمت‌های جهانی مطرح است، اما دستمزدها به این شکل نیست، به نحوی که افزایش روزانه و بعضا ساعتی کالاها را شاهدیم تا جایی که حتی لوبیا چیتی در بازار خودش را در رقابت با گوشت قرمز مطرح می‌کند، اما در مورد دستمزد چنین اتفاقی را شاهد نیستیم. در شرایطی که قیمت‌ها به سمت جهانی شدن می‌رود، چه اشکالی دارد که دستمزد کارگران را هم براساس دلار شناور کنیم؟»

نماینده کارگران در شورای عالی کار با بیان این‌که فصلی شدن دستمزد در همه کشور قابل اجراست، گفت: با این حال این مسئله قطعاً نیاز به پژوهش و چکش‌کاری دارد، وقتی قیمت همه چیز بر اساس فوب خلیج فارس تعیین می‌شود و وقتی انفال را که شامل معادن و ذخایر و داشته‌های معنوی و مادی کشور می‌شود، با قیمت جهانی در داخل می‌فروشند، جا دارد که دستمزدها را هم به قیمت فول خلیج فارس محاسبه کنند.»/آسیانیوز