روزنامه آسیا- ویکی‌پدیا، دانشنامه آزاد جهانی، به یکی از اصلی‌ترین منابع اطلاعاتی برای کاربران اینترنت در سراسر جهان تبدیل شده است. با این حال، در ایران، ویکی‌پدیای فارسی علی‌رغم پتانسیل بالا، با چالش‌های متعددی روبه‌رو است که مانعی در برابر گسترش و توسعه آن به‌شمار می‌رود.
برای بررسی دقیق‌تر وضعیت ویکی‌پدیای فارسی در ایران، روزنامه آسیا با آرش امامی، دانشجوی دکترای تاریخ دانشگاه شهید بهشتی و از فعالان باسابقه ویکی‌پدیای فارسی به گفت‌گو نشست. امامی در این مصاحبه به تشریح کارکرد ویکی‌پدیا، چالش‌های پیش روی ویکی‌پدیای فارسی و راهکارهای ارتقای آن پرداخت.
* ویکی‌پدیا چیست و چگونه کار می‌کند؟
به گفته امامی، ویکی‌پدیا یک دانشنامه جهانی است که با هدف ارائه دانش رایگان به همه مردم و به همه زبان‌ها ایجاد شده است. وی در این‌باره گفت: «یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد ویکی‌پدیا این است که همه افراد، بر اساس قوانین و مقررات آن، می‌توانند در تولید و ویرایش محتوا مشارکت کنند. این امر باعث شده است که ویکی‌پدیا به یک منبع اطلاعاتی جامع و پویا تبدیل شود.»
امامی با اشاره به شعار «همه چیز را همگان دانند»، ویکی‌پدیا را تجلی این ایده دانست و افزود: «ویکی‌پدیا انتقال دانش را به همه مردم ممکن کرده است و به کاربران اجازه می‌دهد بر اساس دانسته‌های خود و با تکیه بر منابع معتبر، در این دانشنامه مشارکت کنند.»
* چالش‌های پیش روی ویکی‌پدیای فارسی
با وجود پتانسیل بالای ویکی‌پدیا، ویکی‌پدیای فارسی در ایران با چالش‌های متعددی مواجه است. امامی مهمترین این چالش‌ها را «عدم حمایت نهادی و مالی» از این پروژه دانست. به گفته امامی، ویکی‌پدیای فارسی تاکنون بیشتر بر اساس تلاش‌های فردی فعالان و علاقه‌مندان به این پروژه توسعه یافته است. این در حالی است که در بسیاری از کشورهای دیگر، نهادهای دولتی و خصوصی از ویکی‌پدیا حمایت مالی و معنوی می‌کنند.
امامی با اشاره به ناآشنایی بسیاری از افراد با سازوکار ویکی‌پدیا، افزود: «بسیاری از افراد ویکی‌پدیا را می‌شناسند، اما تعداد کمی از آنها می‌دانند که چگونه می‌توان در آن مشارکت کرد و محتوا تولید کرد. عدم آگاهی و تمایل اساتید و دانشجویان دانشگاه‌ها به مشارکت در ویکی‌پدیا یکی دیگر از چالش‌های مهم است. بسیاری از اساتید و دانشجویان نسبت به ویکی‌پدیا دیدگاه منفی دارند و از مشارکت در آن خودداری می‌کنند.»
* راهکارهای ارتقای ویکی‌پدیای فارسی
برای ارتقای ویکی‌پدیای فارسی، امامی راهکارهای متعددی را پیشنهاد داد و گفت: «ترویج ویکی‌پدیا در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی یکی از مهمترین این راهکارها است». امامی با اشاره به تجربه موفق خود در دانشگاه شهید بهشتی، گفت: «ما به دانشجویان آموزش می‌دهیم که به جای نوشتن مقالات تکراری برای کسب نمره، مطالب مرتبط با درس خود را در ویکی‌پدیا منتشر کنند. این کار هم به ماندگاری دانش کمک می‌کند و هم دانشجویان به تکالیف خود عمل می‌کنند.»
وی همچنین بر لزوم حمایت نهادی و مالی از ویکی‌پدیای فارسی تاکید کرد و افزود: «بنگاه‌های بزرگ تجاری و صنعتی می‌توانند بخشی از مسئولیت اجتماعی خود را با حمایت از ویکی‌پدیا ایفا کنند. این کار نه تنها به توسعه دانش عمومی کمک می‌کند، بلکه باعث ارتقای تصویر برند آنها نیز می‌شود.»
امامی با اشاره به پتانسیل بالای فعالان ویکی‌پدیای فارسی، گفت: «ما در ایران بیش از ۴۰-۵۰ ویکی‌پدین حرفه‌ای داریم که می‌توانند ویکی‌پدیانویسی را ترویج دهند و جامعه را با این بستر آشنا کنند، اما به دلیل موانع مالی، این افراد معمولاً به صورت منفرد کار می‌کنند.»
* هوش مصنوعی و ویکی‌پدیا: یک رابطه همزیستی
در بخش دیگری از این مصاحبه، امامی به رابطه بین هوش مصنوعی و ویکی‌پدیا پرداخت. وی عنوان کرد: «هوش مصنوعی از ویکی‌پدیا به عنوان یکی از منابع اصلی اطلاعات خود استفاده می‌کند. اگر می‌خواهید هوش مصنوعی در مورد یک محتوا پاسخ بهتری به شما بدهد، بهتر است ویکی‌پدیای آن زمینه را گسترش دهید. رابطه هوش مصنوعی و ویکی‌پدیا به رابطه ماشین و پمپ بنزین شباهت دارد. ویکی‌پدیا یکی از منابع بزرگ تغذیه هوش مصنوعی است.»
* سخن آخر
ویکی‌پدیای فارسی، به عنوان یک منبع اطلاعاتی آزاد و در دسترس همگان، پتانسیل بالایی برای کمک به توسعه دانش عمومی در ایران دارد. با این حال، برای تحقق این پتانسیل، لازم است که از این پروژه حمایت نهادی و مالی صورت گیرد و موانع پیش روی آن برداشته شود./آسیانیوز
دیدگاه خود را بنویسید