روزنامه آسیا-مدیر موسسه آب دانشگاه تهران هشدار داد که فرصت برای احیای دریاچه ارومیه اندک است و تبعات خشک شدن آن، از جمله شیوع انواع بیماریها و سرطان‌ها، بسیار جدی است.
به گزارش ایرنا، بنفشه زهرایی با اشاره به کاهش تراز دریاچه به زیر ۱۲۷۰ متر، این وضعیت را بسیار اسفبار توصیف کرد. او افزود که بلند شدن طوفان‌های نمکی در منطقه باعث ایجاد مشکلاتی برای ساکنان شده است. بر اساس تحقیقات انجام‌شده، خشک شدن دریاچه موجب افزایش بی‌سابقه دمای هوا در استان‌های آذربایجان شرقی و غربی شده است؛ به‌طوری‌که میانگین دمای روزهای گرم تبریز در سال جاری دو درجه بیشتر از سال‌های گذشته بوده است.
افزایش دمای هوا وافزایش نیازهای آبی
مدیرموسسه آب دانشگاه تهران با بیان اینکه این اعداد شوخی نیست، افزود: همواره این شهرها را به عنوان شهرهای نسبتاً خنک می‌شناسیم و اگر چنین افزایش دماهایی در این شهرها ادامه پیدا کند، هم سلامتی مردم در خطر قرار می گیرد و هم مردم مثل تهران و سایر شهرها بیشتر دنبال استفاده از سیستم‌های سرمایشی عجیب غریب در تابستان ها خواهند رفت که این امر یک بارگذاری شدیدی روی سیستم تامین انرژی کشور خواهد بود.
زهرایی خاطرنشان کرد: از همه مهمتر اینکه نیازهای آبی در منطقه افزایش خواهد یافت زیرا وقتی شهری که دمای بالای ۳۵ درجه را تاکنون تجربه نکرده، یکباره قرار است دمای بالای ۴۲ درجه را تجربه کند قطعاً مصرف آب شرب، مصرف آب کشاورزی و مصرف آب صنایع آن افزایش خواهد یافت و در همه زمینه‌ها مصرف آب و انرژی بالا خواهد رفت.
وی گفت: ارزش ذاتی دریاچه ارومیه به عنوان یک اِلِمان(نماد) مهم در اکوسیستم منطقه غیر قابل ارزش گذاری و غیر قابل تعیین است در حال یکه ما تجربه خشک شدن دریاچه آرال را دیده ایم.
مدیر موسسه آب دانشگاه تهران ادامه داد: اگر به خاطر زیاده‌روی در تولید کشاورزی در منطقه این سرنوشت اسفبار برای دریاچه ارومیه مانند دریاچه آرال رقم زده شود، تبعات آن باعث از بین رفتن کل استان‌های آذربایجان غربی و شرقی خواهد.
طغیان انواع بیماریها در اثر خشکیدگی دریاچه ارومیه
بنفشه زهرایی با اشاره به تجربه تلخ خشک شدن دریاچه آرال، تأکید کرد که در صورت ادامه وضعیت فعلی، شاهد طغیان انواع سرطان‌ها و بیماریها خواهیم بود و مساحت عظیمی از منطقه غیرقابل سکونت خواهد شد. او ضمن انتقاد از عملکرد ضعیف دولت‌ها و دستگاه‌های اجرایی، از وجود «توهم پرآبی» در استان‌های واقع در حوضه آبریز دریاچه ارومیه اشاره کرد و گفت این نگرش، روحیه سازگاری با کم‌آبی را در این مناطق کاهش داده است.
غلبه حفظ کشاورزی بر حفظ دریاچه
بنفشه زهرایی با اشاره به تأثیر اقتصاد منطقه، به‌ویژه در استان آذربایجان غربی، بر سیاست‌های مرتبط با آب، عنوان کرد که این وابستگی مانع از اقدامات مؤثر برای حفظ دریاچه شده است. وی همچنین گفت که با وجود صرف بودجه‌ای بالغ بر ۱.۳ میلیارد دلار برای احیای دریاچه ارومیه، توفیق چشمگیری حاصل نشده است، هرچند در دوره‌هایی توانسته‌اند سطح آب دریاچه را بهبود بخشند.
احیای دریاچه ارومیه یک روند مستمر است
بنفشه زهرایی خاطرنشان کرد که این تصور که ستاد احیای دریاچه می‌تواند در بازه زمانی کوتاه، تراز دریاچه را به سطح مناسبی برساند و در همان وضعیت حفظ کند، اشتباه است. او توضیح داد که اگر برداشت آب از حوضه دریاچه کاهش نیابد و حقابه آن به صورت مداوم تأمین نشود، حتی اگر سطح آب در مقطعی افزایش یابد، دوباره افت خواهد کرد و وضعیت به شرایط فعلی بازخواهد گشت.
تداوم بی رویه کشت در حوضه ارومیه
زهرایی با اشاره به کم‌بارشی حدود ۳۵ درصدی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، عنوان کرد که کشت محصولاتی مانند یونجه همچنان در حال افزایش است. او به آمار کشت ۲۲ هزار هکتار یونجه بیشتر نسبت به سال‌های قبل اشاره کرد. وی همچنین یادآور شد که با وجود مصوبه هیئت وزیران در سال ۱۳۹۴ برای جلوگیری از خروج چغندر قند از استان آذربایجان غربی، این مصوبه هیچ‌گاه به درستی اجرا نشد و در سال‌های اخیر بیش از ۳۰ هزار هکتار چغندر قند بهاره با مصرف آب بسیار بالا در منطقه کشت شده است.
وجود بیش از ۶۰ هزار چاه غیرمجاز
بنفشه زهرایی با اشاره به تعداد بسیار زیاد چاه‌های غیرقانونی در استانی که به گفته او چندان پهناور نیست، این موضوع را «بسیار سؤال‌برانگیز» خواند. وی خاطرنشان کرد که این چاه‌ها هم در حریم رودخانه‌ها و هم در بستر آنها حفر شده‌اند.
تداوم کم آبی دریاچه ارومیه از دست رفتن بخشی از دریاچه
مدیر موسسه آب دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: اگر این وضعیت کم آبی دریاچه ارومیه ادامه پیدا کند، بخشی از عمق دریاچه قابل احیا دیگر نخواهد بود.
زهرایی ادامه داد: نیاز داریم که به سرعت برنامه احیای دریاچه ارومیه را با انسجام بیشتر دستگاه‌های اجرایی استان‌های واقع در حوضه آبریز نهایی کنیم؛ الان که بحث احیای دریاچه ستاد آن به استان های خود حوضه واگذار شده، اگر برنامه‌ریزی و انسجام وجود نداشته باشد عمق اندک دریاچه ارومیه را از دست می دهیم.
وی با بیان اینکه عمق دریاچه ارومیه نسبت به عمق دریاچه‌های مشابه مثل دریاچه وان در ترکیه یا دریاچه‌هایی در ارمنستان و غیره که عمق بیشتری دارندو در نتیجه آسیب پذیری آنها کمتراست افزود: دریاچه ارومیه در یک سطح پهناور گسترده شده با عمق محدود اگه همین عمق اندک هم کمتر شود آسیب‌پذیری فوق العاده خواهد داشت.
فرصت احیای دریاچه ارومیه درحال از دست رفتن است
مدیر موسسه آب دانشگاه تهران گفت: توجه دولتمردان چه در استان‌های آذربایجان شرقی و غربی و چه در بدنه دولت را به این موضوع جلب می کنم که فرصت برای احیای دریاچه ارومیه واقعاً در حال از دست رفتن است.
زهرایی ادامه داد: با خشک شدن ارومیه جایی در کشور نداریم که میزبان مردم استان آذربایجان غربی و شرقی باشد و اگر قرار شود که زمین‌های کشاورزی منطقه ناشی از نمک زار شدن از بین برود و مردم شهرهای منطقه جابجا شوند، مانند اتفاق و سرنوشتی که برای دریاچه آرال افتاد مسئولان کشور باید به این سوال پاسخ دهند که این جمعیت کجا قرار است سکنا داده شوند.
وی خاطرنشان کرد: این میزان از جمعیت شهری و روستایی جای دیگری در ایران با وجود محدودیت‌های آب وسایر مشکلاتی که در کشور وجود دارد کجا قرار است زندگی کنند.
مدیر موسسه آب دانشگاه تهران افزود: برای احیای دریاچه ارومیه باید روی اصلاح الگوی کشت، کاهش استفاده غیر مجاز از اراضی ملی کار کنیم البته برنامه‌ها داده شده فقط باید با انسجام و هماهنگی در اجرا به نتیجه رسید./آسیانیوز
دیدگاه خود را بنویسید