روزنامه آسیا-در طول کمتر از یک سال، دست‌کم ۱۲ پاکبان جان خود را حین کار از دست داده‌اند؛ آماری که تنها بخش کوچکی از حوادث واقعی را نشان می‌دهد.

به گزارش ایلنا، ساعت حدود ۱۰ شب، در پیاده‌روی یکی از خیابان‌های منتهی به خیابان انقلاب، دراز به دراز افتاده بود و تکان نمی‌خورد. چند ثانیه‌ای نگاهم را روی قفسه‌ی سینه‌اش قفل کردم که ببینم بالا و پایین می‌شود یا نه؟ از ترس و استرسِ اتفاقی بد برای آن پیرمردِ حدودا ۶۰ تا ۶۵ ساله، چیزی متوجه نشدم. لباسِ فرم نارجی‌رنگی به تن داشت و یک کیسه‌ی مشکیِ بزرگ کنارش بود. صدایش کردم، جواب نداد. بلندتر صدایش کردم و چند باری تکرار کردم. چشمانش را ناگهان، مانند کسی که در یک خواب عمیق شیرین فرو رفته باشد، باز کرد! انگار برای مدتی کوتاه، زمان و مکان را گم کرده بود. گیج و مبهوت نگاهم کرد؛ حالش را پرسیدم و جوابی نشنیدم؛ چند دقیقه بعد که به خودش آمد پاسخ داد: «خوبم؛ خسته بودم. نمی‌‎دانم چطور وسط خیابان خوابم برد؟!» 

یکی از پاکبانان تهرانی در این‌باره می‌گوید:
"ما معمولاً تا ۸ صبح کار می‌کنیم، اما گاهی به بهانه‌های مختلف ما را تا ظهر نگه می‌دارند و حتی وعده غذایی هم نمی‌دهند. بسیاری از ما مجبور به انجام اضافه‌کاری اجباری هستیم که پولی هم بابتش دریافت نمی‌کنیم."
یکی از مهم‌ترین دلایل مرگ پاکبانان، تصادفات شهری است. بسیاری از این حوادث در نیمه‌شب یا ساعات اولیه صبح رخ می‌دهد؛ زمانی که دید رانندگان کاهش یافته و خستگی، هوشیاری آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. نبود لباس‌های ایمنی استاندارد و عدم توجه کافی به موقعیت کاری پاکبانان در خیابان‌های شلوغ، ریسک این حوادث را افزایش می‌دهد.


برخی از موارد مرگ پاکبانان در یک سال اخیر:

اسفند: سه پاکبان در تهران و گرگان حین کار بر اثر تصادف جان باختند.

دی: دو مورد حادثه مرگبار در تبریز و تهران رخ داد.

آذر و آبان: دو پاکبان دیگر در تهران و تبریز جان خود را از دست دادند.

تابستان: مواردی از فوت پاکبانان در رفسنجان و سنندج گزارش شد.

بهار: چندین حادثه مشابه در مشهد، طرقبه و کاشمر ثبت شد.

مسئله این است که خیابان جای خطرناکی است؛ حضور شبانه در این فضای پُرخطر از یک طرف و رفتگری و مواجهه‌ی مدام با انواعِ آلودگی از طرفِ دیگر، این شغل را در راسته‌ی مشاغل سخت و زیان‌آور قرار داده است. قانونگذار برای این دست مشاغل، مزایایی درنظر گرفته تا از تبعاتِ زیان‌آورِ انجام این کار سخت بکاهد. این مزایا اما معمولا به رفتگران به خصوص آن‌ها که با پیمانکاران کار می‌کنند تعلق نمی‌گیرد. 

کارگران مشاغل سخت و زیان‌آور تنها باید ۶ ساعت در روز کار کنند. اما بسیاری از کارگران شهرداری، چنانچه شرح دادیم، نه تنها ۶ ساعت کار نمی‌کنند بلکه مجبور به انجام کارِ اضافی آنهم بدون مزد و مواجب هستند. پیمانکاران، آن‌ها را برای انجامِ کارِ جهادیِ خودشان (!) بیش از ساعات موظفی نگه می‌دارند و شیره‌ی جانشان را می‌مکند و در ازای این جانی که می‌گیرند، پولی پرداخت نمی‌کنند. حقوق این کارگران کمتر از تامین حداقل نیازِ اساسی‌اشان است. 

کارگران مشاغل سخت و زیان‌آور طبق قانون از ۱۰ سال سنوات ارفاقی بهره‌مند هستند. کارگران پیمانکاری شهرداری اما معمولا حتی سابقه‌ی بیمه‌شان به سختی رد می‌شود. از آنجا که این کارگران با پیمانکاران مختلفی کار می‌کنند، حتی اگر سابقه‌ی بیمه‌شان به درستی رد شده باشد هم در زمان بازنشستگی نمی‌توانند از کارفرمایانِ متعددشان ۴درصد مشاغل سخت و زیان‌آور را بگیرند و چون خودشان هم توان پرداخت ندارند، پس از این ارفاق قانونی نیز بهره‌مند نمی‌شوند. 

این کارگران در بهترین حالت، ۳۰ سال کار می‌کنند و اگر بیمه‌شان به درستی رد شده باشد و اگر از کار در فضایِ پر خطرِ خیابان به سلامتی بگذرند با حقوقی ناچیز و احتمالا با انواع بیماری‌ها بازنشست می‌شوند. حال آنکه برخی از این کارگرانِ پیمانکاری حتی به بازنشستگی هم نمی‌رسند./آسیا نیوز