روزنامه آسیا-اقتصاد کشور دهه‌هاست در پیوندی عمیق و تنگاتنگ با صنعت نفت قرار دارد. هرچند ضرورت توجه به اقتصاد غیرنفتی و تلاش برای توسعه آن، از سال‌هایی دور مطرح بوده، اما اقتصاد کلان کشور برای حصول به این هدف، نیازمند تغییری بنیادین است. با این اوصاف در شرایط فعلی، همچنان تلاش برای توسعه صنعت نفت، زنجیروار بر دیگر صنایع کشور اثرگذار است و می‌تواند به بهبود اقتصاد کشور و معیشت مردم یاری رساند.

* چالش‌های صنعت نفت ایران و اهداف برنامه هفتم

در همین بحث، معاون پژوهش و فناوری وزیر نفت گفت: «در برنامه هفتم‌ توسعه هدف‌گذاری شده تا در بالادست ۱۲۰ میلیارد دلار و در پایین دست صنعت نفت ۳۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری شود.» به گزارش آسیا، سومین همایش پتروتک با حضور مدیران، پژوهشگران و شرکت‌های دانش‌بنیان همراه برگزار شد و فرصتی برای تبادل علمی، معرفی توانمندی‌ها و امضای قراردادهای کلان در حوزه فناوری و نوآوری صنعت نفت فراهم کرد.

در بخشی از این همایش، امید شاکری، معاون امور مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت با بیان این‌که صنعت نفت ایران با چالش‌هایی از جمله افت تولید میدان‌های نفت و گاز، تحریم‌ها، کمبود منابع مالی و سرمایه‌گذاری و دسترسی به فناوری پیشرفته مواجه است، تصریح کرد: «ایران با داشتن ۱۰ درصد ذخایر نفت جهان و ظرفیت تولید روزانه شش میلیون بشکه نفت، بزرگ‌ترین دارنده ذخایر نفت و گاز در مجموع جهانی محسوب می‌شود.»

وی افزود: «برای دستیابی به اهداف برنامه هفتم، نیاز به سرمایه‌گذاری‌ ۱۵۰ میلیارد دلاری در بخش بالادست و پایین‌دستی است. شرکت‌های ایرانی در سال‌های اخیر در حوزه فناوری و نوآوری در صنعت نفت دستاوردهای زیادی از جمله ساخت پمپ‌های چندفازی و مبدل‌های تجهیزات با فناوری بالا که سبب کاهش وابستگی به واردات شده‌اند. در حوزه کاتالیست نیز موفقیت‌های بزرگی به‌دست آمده و همکاری‌های مؤثری با دانشگاه‌ها و صنعت نفت برقرار شده است.»

شاکری گفت: «در راستای توسعه فناورانه و بهره‌برداری بهینه از ظرفیت‌های داخلی، استفاده از رویکردهای نوین در حوزه تحقیق و توسعه و بهره‌گیری از فناوری‌های بومی ضروری است.سرمایه‌گذاری مؤثر و کارآمد نیازمند نگرشی عمیق به فرآیندهای توسعه فناورانه است. در مراحل ابتدایی، تحقیقات و توسعه نقش کلیدی ایفا می‌کنند، اما در مواجهه با فناوری‌های بالغ، باید بر بومی‌سازی و توسعه دانش فنی تمرکز کرد.»

*  فناوری‌های نوین و مدیریت هوشمند در صنعت نفت

در بخش دیگری از این همایش، مهدی محمدی، رئیس انجمن مدیریت فناوری ایران با بیان این‌که با رشد روزافزون داده‌های صنعت نفت و پیچیدگی‌های ناشی از مدیریت آن، هوش مصنوعی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین فناوری‌های تحول‌آفرین در این صنعت مورد توجه قرار گرفته است، گفت: «گزارش‌های بین‌المللی نشان می‌دهد بیش از ۲ هزار شرکت استارت‌آپی و اسکیل‌آپ در حوزه نوآوری صنعت نفت فعالیت می‌کنند و ۱۰ حوزه کلیدی برای به‌کارگیری فناوری‌های نوین در این صنعت شناسایی شده‌ است.»

وی افزود: «بررسی‌ها نشان می‌دهد بخش عمده‌ای از این نوآوری‌ها به حوزه هوش مصنوعی اختصاص دارد. این فناوری در کنار اینترنت اشیا، فناوری‌های واقعیت افزوده، سیستم‌های مدیریت هوشمند و سایر فناوری‌های نوین، نقش مهمی در توسعه صنعت نفت ایفا می‌کند.»

رئیس انجمن مدیریت فناوری ایران در بخش دیگری از سخنانش، تصریح کرد: «تشکیل کنسرسیوم‌های تأمین مالی و هوشمندسازی صنعتی به‌عنوان یک راهکار کلیدی مطرح شده است. از سوی دیگر، بسیاری از شرکت‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی در ایران کوچک هستند و کمتر از ۱۰ نیرو دارند. حدود ۷۰ درصد این شرکت‌ها در این دسته قرار می‌گیرند، بنابراین ضرورت دارد که این شرکت‌ها در کنار یکدیگر قرار بگیرند و در قالب کنسرسیوم‌های هوشمندسازی صنعت نفت، نقش پررنگ‌تری در این تحول فناورانه ایفا کنند.»

محمدی در پایان گفت: «کارشناسان معتقدند اگر این اقدام‌ها به‌درستی اجرا شوند، سهم هوش مصنوعی در پژوهش‌های صنعت نفت افزایش می‌یابد و تحولی بنیادین در مدیریت داده‌ها، افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های عملیاتی این صنعت رخ می‌دهد.»

* کارگاه‌ها و نشست‌های سومین همایش پتروتک

گفتنی است در سومین همایش پتروتک، ۱۵ نشست تخصصی و سه کارگاه آموزشی با موضوعاتی همچون تحول دیجیتال، هوش مصنوعی، هیدروژن به‌عنوان سوخت پاک آینده و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در صنعت نفت برگزار شد. همچنین نمایشگاه جانبی این همایش میزبان ۴۴ شرکت دانش‌بنیان بود که ۱۵ شرکت از آن‌ها برای نخستین بار از محصولات جدید خود رونمایی کردند./آسیانیوز