دکتر مهدی کریمی تفرشی

روزنامه آسیا-در شرایطی که به لحاظ غنای تاریخی و ادبی، زبان فارسی به‌عنوان دومین زبان کلاسیک جهان شناخته می‌شود و بزرگانش مانند حافظ و مولانا، مورد ستایش دانشگاه‌های معتبر بین‌المللی هستند، جایگاه این زبان در دنیای مدرن و محافل علمی و فناوری با چالش‌ها و موفقیت‌های متناقضی روبه‌روست.

یکی از روشن‌ترین نقاط قوت زبان فارسی، افزایش سهم آن در تولیدات علمی بین‌المللی است. بر اساس آمارهای منتشرشده از سوی پایگاه‌های معتبر استنادی، زبان فارسی توانسته است با رشدی بیش از ۴۰ برابر در دو دهه اخیر، در رتبه‌بندی زبان‌های علمی جهان تا رتبه پانزدهم ارتقاء یابد. این جهش که ۱۵ پله صعود را نشان می‌دهد، حاصل تلاش پژوهشگران برای انتشار مقالات بیشتر به زبان فارسی در مجلات معتبر بین‌المللی است و اهمیت آن را به‌عنوان یک زبان علمی بین‌المللی پررنگ‌تر کرده است.

تلاش‌ها برای ثبت زبان فارسی به‌عنوان یکی از زبان‌های رسمی سازمان ملل یا هفتمین/هشتمین زبان بین‌المللی یونسکو تاکنون موفقیت‌آمیز نبوده است. این در حالی است که زبان‌هایی با گستره‌ی تاریخی و ادبی کمتر، در این نهادها جایگاه رسمی دارند. زبان فارسی در فضای سایبر به‌عنوان یک زبان کم‌منبع شناخته می‌شود. متأسفانه حجم عظیمی از نسخ خطی و متون کلاسیک فارسی و حتی بسیاری از کتب مدرن، هنوز به صورت برخط (آنلاین) در دسترس نیستند. این ضعف، توسعه فناوری‌های زبان طبیعی و هوش مصنوعی بر پایه فارسی را با چالش مواجه کرده و عملا جایگاه فارسی به‌عنوان یازدهمین زبان پرکاربرد وب را تهدید می‌کند.

به نظر می‌رسد آینده زبان فارسی، نه فقط در دایره شعر و ادب کهن، بلکه در گرو همگام‌سازی سریع با فناوری‌های نوین و کسب هویت مستقل در ساختارهای بین‌المللی است.

دکتر مهدی کریمی تفرشی، پژوهشگر حوزه اجتماعی و حقوق بشر

آسیانیوز