دکتر مهدی کریمی تفرشی

تغییرات آب و هوایی، تهدیدی جدی برای کره زمین است و سوخت‌های فسیلی، عامل اصلی این بحران هستند. برای نجات کره زمین، حرکت به سمت انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر گریزناپذیر است. سوخت‌های فسیلی مثل زغال سنگ، نفت و گاز، بیشترین سهم را در انتشار این آلایندگی‌ها دارند و بیش از ۷۵ درصد از گازهای گلخانه‌ای جهانی و نزدیک به ۹۰ درصد از کل انتشار دی‌اکسیدکربن را تشکیل می‌دهند.

محققان معتقدند که برای جلوگیری از بدترشدن وضعیت زمین، انتشار گازهای گلخانه‌ای باید تا سال ۲۰۳۰ تقریبا به نصف کاهش بیابد و تا سال ۲۰۵۰ به صفر خالص برسد. برای دستیابی به این هدف، ما باید وابستگی خود به سوخت‌های فسیلی را کاهش دهیم و بر روی منابع جایگزینی از انرژی سرمایه‌گذاری کنیم که پاک، قابل دسترس، مقرون به صرفه، پایدار و قابل اعتماد هستند.

از طرف دیگر وابستگی به سوخت‌های فسیلی، امنیت انرژی کشورها را به خطر می‌اندازد. تغییرات قیمت جهانی نفت و گاز، اقتصاد کشورها را متلاطم می‌کند. انرژی‌های تجدیدپذیر، منبعی پایدار و بومی هستند که وابستگی به منابع خارجی را کاهش می‌دهند. سرمایه‌گذاری در این حوزه، علاوه بر کاهش هزینه‌های انرژی در بلندمدت، به ایجاد استقلال انرژی و تقویت اقتصاد ملی کمک می‌کند.

انرژی‌های تجدیدپذیر، فرصتی برای توسعه فناوری‌های نوین و ایجاد صنایع جدید هستند. با سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه در این حوزه، می‌توان به دانش فنی دست یافت و در بازارهای جهانی رقابت کرد. همچنین، انرژی‌های تجدیدپذیر، فرصت‌های شغلی جدیدی را در بخش‌های مختلف اقتصاد ایجاد می‌کنند.

همچنین تغییر به سمت انرژی‌های پاک، به کاهش نابرابری‌های اجتماعی کمک می‌کند. جوامع محروم که بیشتر در معرض آلودگی هوا قرار دارند، بیشترین بهره را از این تغییر خواهند برد. همچنین، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در مناطق روستایی، به ایجاد اشتغال و بهبود کیفیت زندگی مردم این مناطق کمک می‌کند.

نیروگاه‌های خورشیدی که در دهه‌های اخیر به‌عنوان منبعی مهم برای تأمین انرژی مورد توجه قرار گرفته‌اند، در ایران نیز به سرعت در حال توسعه هستند. هرچند اولین پروژه‌های خورشیدی در ایران در مقیاس‌های کوچک‌تری شروع شد، اما با گذر زمان و افزایش اهمیت انرژی‌های تجدیدپذیر، دولت و بخش خصوصی به دنبال گسترش پروژه‌های بزرگ‌تری همچون نیروگاه خورشیدی رفتند.

در این راستا فاز اول بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی ایران در فولاد مبارکه اصفهان به‌عنوان یک پروژه عظیم در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، نمایانگر یک گام بزرگ در راستای تحقق اهداف محیط‌ زیستی و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی در ایران است. 

بخش خصوصی نقش بسیار مهمی در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر ایفا می‌کند و می‌تواند مکمل فعالیت‌های دولت باشد. در واقع، بسیاری از پیشرفت‌های چشمگیر در این حوزه مدیون نوآوری و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است. حضور بخش خصوصی در بازار انرژی‌های تجدیدپذیر باعث ایجاد رقابت می‌شود و این رقابت به کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری منجر خواهد شد.

بی‌تردید برای این‌که بخش خصوصی بتواند به‌طور مؤثر در این حوزه فعالیت کند، به حمایت‌های دولت نیاز دارد. ارائه تسهیلات و وام‌های کم‌بهره برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر، تسهیل فرآیندهای اداری و صدور مجوزها برای سرمایه‌گذاران بخش خصوصی، ایجاد بازارهای رقابتی و شفاف برای خرید و فروش انرژی‌های تجدیدپذیر و در نهایت حمایت از تحقیق و توسعه در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر نوعی هم‌افزایی بین دولت و بخش خصوصی در راستای توسعه پایدار انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی ایجاد خواهد کرد.