آسیانیوز- ناترازی برق در حالی ابعادی بحرانی یافته است که مدیران و متولیان می‌گویند برای کاهش آلودگی دهشتناک کلانشهرها به‌واسطه مازوت‌سوزی، تن به خاموشی‌های دو ساعته در استان‌های مختلف داده‌اند. آن‌چه در باب این مسئله بایستی بر آن تأکید کرد سیاست‌گذاری‌های نادرستی است که سال‌ها و سال‌ها اعمال شده و صنعت برق را به وضعیت اسف‌بار فعلی‌اش دچار کرده است. سرمایه‌گذاری در توسعه و احداث نیروگاه‌ها و مشارکت بخش خصوصی از جمله راهکارهایی است که می‌تواند در آینده زمینه رفع ناترازی را ایجاد کند.  

چندی پیش مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور در جلسه «بررسی راهکارهای رفع ناترازی برق و توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر» دستور داد موانع پیش‌روی سرمایه‌گذاران در تولید انرژی‌های پاک و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در زمینه تولید برق رفع شود. 

در همین راستا، امین بیدی نایب رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سازه‌های فولادی ایران در برنامه‌ «شوالیه‌های سرمایه‌گذاری ایران» که به همت دکتر مهدی کریمی تفرشی، معاون اقتصادی سازمان سرمایه‌گذاری ایرانیان خارج از کشور تهیه می‌شود، حضور یافت. وی با اعلام این‌که «متاسفانه قطعی برق را پذیرفتیم.» گفت: «اگر تدبیری برای برق اندیشه نشود مثل عراق می‌شویم.» مهندس علی امین در ادامه با اشاره به بحران ناترازی برق گفت: «مشکلات برق به‌صورت یک‌روزه به وجود نیامده است. متاسفانه در حال حاضر، حدود ۱۹ تا ۲۰ هزار مگاوات ناترازی در برق داریم و برنامه‌ریزی‌ها طبق اهداف کشور پیش نرفته‌اند. در نتیجه، چشم‌انداز ۱۴۰۴ در صنعت برق را به‌کلی از دست داده‌ایم. زیرساخت‌های تولید کاملاً سنتی و قدیمی هستند و تحریم‌ها به نابودی صنعت برق انجامیده‌اند.»

مدیر عامل شرکت مهندسی شایان تکین درباره پیشرفت‌های داخلی در حوزه تولید برق گفت: «طی ۲۰ سال گذشته، به پیشرفت‌هایی در تولید برق دست یافته‌ایم و هدف اصلی، خودکفایی در این حوزه بود. اما برای این دستاوردها برنامه‌ریزی و مدیریت درست صورت نگرفت تا به مرحله اجرایی برسند. متاسفانه، هنوز بازنشستگان بر پست‌های کلیدی وزارت نیرو تکیه زده‌اند و از نخبگان و جوانان در این وزارتخانه استفاده نمی‌شود.»

مهندس علی امین به چالش‌های بخش خصوصی در صنعت برق پرداخت و بیان کرد: «اصل ۴۴ قانون اساسی، متولی صنعت برق را دولت در نظر گرفته است. در حوزه انرژی‌های پاک نیز سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر متولی است. بنابراین، برای فعالیت بخش خصوصی در حوزه صنعت برق و انرژی‌های تجدیدپذیر باید سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر مجوز صادر کند. نمی‌توان گفت که این ناترازی‌ها و مشکلات وظیفه دولت نیست و باید توسط بخش خصوصی انجام شود. در حال حاضر، سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر گرفتار مصوبات شورای اقتصاد یا دستورات وزیر سابق نیرو است. بدین ترتیب، یک سری آیین‌نامه و قوانین و دستورالعمل‌ها در این سازمان وجود دارند که مانع سرمایه‌گذاری بخش خصوصی شده‌اند. سرمایه‌گذاران زیادی، حتی سرمایه‌گذاران خارجی باوجود تحریم‌ها، حاضر به سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک هستند، اما دستورالعمل‌های دولتی مانع این کار شده است.»

این کارشناس حوزه صنعت برق در ادامه درباره چالش‌های سرمایه‌گذاری گفت: «سال گذشته در مهرماه، سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر مناقصه‌ای برگزار کرد و شرکت‌هایی این مناقصه را برنده شدند و در حضور مرحوم رئیسی، رئیس‌جمهور، قراردادی را امضا کردند. قرار بود ۴۵۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی تا خردادماه، یعنی هفت ماه بعد، وارد مدار شود. اما آخرین بررسی‌های من نشان می‌دهد که برخی از این پیمانکاران هنوز زمین‌ها را تحویل نگرفته‌اند. علاوه بر این مشکلات، بانک‌ها نیز حمایتی نمی‌کنند و تسهیلاتی ارائه نمی‌دهند. یک سرمایه‌گذار در حوزه انرژی پاک برای هر مگاوات حدود ۶۵۰ هزار دلار نیاز دارد، اما بانک‌ها با وجود اینکه سرمایه‌گذار ضمانت‌های کافی به دولت داده است، این ضمانت‌ها را قبول نمی‌کنند و حاضر به پرداخت وام نیستند. سرمایه‌داران ایرانی خارج از کشور بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایه دارند که مشکل برق ایران با ۲۰ میلیارد دلار حل می‌شود، اما سازوکاری برای جذب حتی یک دلار سرمایه‌گذاری خارجی در این حوزه وجود ندارد.»

مهندس امین در پایان، علاوه بر نقد سیستم مدیریتی در حوزه صنعت برق و فقدان برنامه و هدف، گفت: «اقتصاد صنعت برق به‌طور بنیادین دولتی است و تا زمانی که این صنعت در اختیار دولت باشد، مشکلات باقی خواهند ماند. باید مسیر تغییر کند تا سرمایه‌گذار وارد عمل شود و در این حوزه سرمایه‌گذاری کند. در چشم‌انداز ۱۴۰۴ رشد ۸ درصدی برنامه‌ریزی شده بود و مطابق اهداف تعیین‌شده، صنعت برق باید رشد می‌کرد، اما این اتفاق نیفتاده است و رشد صفر درصد بوده است. در برنامه هفتم توسعه نیز مجدداً رشد ۸ درصدی برای صنعت برق در نظر گرفته شده، اما به‌نظر من این امکان‌پذیر نیست، زیرا سازوکار و بستر لازم فراهم نیست و این رشد ۸ درصد بیشتر یک آرزو و خیال است. به اعتقاد من، امسال در تابستان، صنایع ما در هفته دو روز و بعضاً در اواخر تابستان تا سه روز خاموش بوده‌اند. از نظر قانونی، سازمان برق موظف به پرداخت هزینه این خسارات است. آیا این کار را انجام داده است؟ خیر.»