روزنامه آسیا-پس از تجربه ناموفق حساب ذخیره ارزی در برنامه چهارم توسعه، در واقع صندوق توسعه ملی با هدف مدیریت درآمدهای نفتی تشکیل شد تا بتواند میراثی برای آیندگان باشد. حال با گذشت قریب به بیست سال از شکل‌گیری این صندوق، به‌نظر می‌رسد با برداشت‌های پیاپی دولت‌ها برای تأمین کسری‌های بودجه، میان ایدئال تا واقعیت این صندوق، فرسنگ‌ها فاصله افتاده است.
صندوق توسعه و مسئله تأمین مالی
به گزارش آسیا، پنجمین همایش صندوق توسعه ملی با محوریت «حکمرانی توسعه؛ صندوق توسعه ملی و رفع ناترازی‌ها» برگزار شد و برخی از مدیران و مسئولان از وضعیت فعلی صندوق توسعه و ضرورت تغییر آن گفتند. محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی در این همایش اظهار کرد: «یکی از موضوعات اساسی ما در کشور، این است که چگونه تأمین مالی انجام دهیم. ما در یک دوره‌ای نتوانستیم نظام تأمین مالی را با اهداف توسعه منطبق کنیم. متأسفانه ما از سال ۹۰ با تحریم مواجه شدیم و منابع ارزی دولت، قیمت و درآمد و فروش نفت کاهش پیدا کرد و خود دولت نتوانست به‌خوبی تأمین مالی کند و بخشی از نیاز مالی خود را از صندوق توسعه ملی تأمین کرد و این صندوق از اهداف اولیه خود دور شد.»
رئیس کل بانک مرکزی در بخش از سخنانش بیان کرد: «صندوق توسعه ملی، صندوقِ صندوق‌ها است. این صندوق بخش زیادی از درآمد نفت معادل ۴۶ درصد آن را می‌گیرد و باید نقش مهمی ایفا کند. این صندوق نمی‌تواند به تسهیلات خرد ورود کند، بلکه ورد به تأمین مالی توسعه‌ای از اهداف صندوق است. به‌نظر من، صندوق باید پشت بانک‌های توسعه قرار گیرد. چرا بانک مسکن با ایجاد شعبه به دنبال توسعه است؟ دولت برای بانک ملی و بانک سپه، اهداف تأمین می‌کند، اما اهداف توسعه‌ای محقق نمی‌شود. بانک صنعت و معدن بی‌نهایت به صندوق بدهکار است. معتقد هستم بانک کشاورزی و بانک سپه را باید صندوق بگیرد و از طریق تأمین مالی، پول آن تأمین شود و اهداف توسعه‌ای در آن‌ها دنبال شود.»
رئیس کل بانک مرکزی تأکید کرد: «صندوق توسعه ملی به‌عنوان یک نهاد مؤثر، باید تأمین مالی انجام دهد. صندوق سال ۸۹ با یک ضرورت شکل گرفت، اما آن ضرورت امروز تغییر کرده و ما هم باید متناسب با آن، تغییرات لازم را اعمال کنیم. اساسنامه صندوق توسعه ملی باید تغییر و با چارچوب دقیق تألیف شود. نهادهای مالی توسعه باید از سوی صندوق توسعه ملی تأمین شوند.»
واریز درآمدهای ارزی به صندوق توسعه
در این همایش، رئیس سازمان برنامه و بودجه هم پیشنهاد کرد که تمام درآمدهای ارزی کشور به صندوق توسعه ملی واریز شود و به جای اینکه دولت غیرقاعده‌مند از صندوق توسعه ملی برداشت داشته باشد، درآمد حاصله ثابت بماند.سید حمید پورمحمدی درب خشی از سخنانش اظهار کرد: «از سال ۱۹۵۳ که اولین صندوق توسعه، تحت عنوان هیئت سرمایه‌گذاری شکل گرفت حدود ۷۳ سال می‌گذرد و از آن زمان بیش از ۱۰۰ صندوق برای توسعه کشورها شکل گرفت. بعضی از این صندوق‌ها ثروت و دارایی نزدیک به دو میلیون دلار دارند و کشورهایی مانند چین در این زمینه پیشتاز هستند.»
وی افزود: «صندوق‌های ثروت خود را به عنوان یک نهاد مهم و کلیدی در راستای توسعه کشورها به اثبات رسانده‌اند. کشور ما نیز سعی کرد از این قافله عقب نماند و این صندوق مانند سایر کشورها نقش مؤثری برای پیشرفت کشورها ایفا کند.با وجود اینکه ما بعضا علاقمند به دیدن نیمه خالی لیوان هستیم، اما بدون صندوق توسعه ملی امکان راه‌اندازی پارس جنوبی، امکان انتقال آب‌های مرزی، توسعه مناطق، شرکت‌های پالایشگاهی و بسیاری دیگر از اقدامات و طرح‌ها محقق نمی‌شد.»
میزان معوقات بسیار بالا است
در بخش دیگری از این همایش، مهدی غضنفری، رئیس صندوق توسعه ملی با ارائه گزارشی در مورد مقدار موجودی و باقیمانده صندوق توسعه ملی و هزینه‌کردها عنوان کرد: «۱۶۸ میلیارد دلار از ۱۲ سال پیش تاکنون به صندوق واصل و در دفاتر صندوق ثبت شده است. مقداری از پول‌هایی که دادیم برگردانده شد و مقداری هم معادل ۹.۳ درصد سود بردیم. از آنجایی که صندوق برای بخش خصوصی تشکیل شده، ۴۵ میلیارد دلار را به بخش خصوصی دادیم. ۱۰۳ میلیارد دلار هم صرف مصارف دولتی و حاکمیتی شده است. در حال حاضر ۳۰.۷ میلیارد دلار باقیمانده موجودی صندوق است.»
رئیس صندوق توسعه ملی با بیان اینکه صندوق ۳۸.۲ میلیارد دلار تسهیلات ارزی داشته و ۲۰ میلیارد دلار مطالبات معوق بخش خصوصی دارد گفت: «من به عنوان خزانه‌دار شما پول شما را خوب نگه نداشتم؛ چرا که میزان معوقات بسیار بالا است. این تسهیلات در اختیار نفت و گاز، صنایع، نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها، پتروشیمی، آب، حمل و نقل و… قرار گرفته است. ما در سال ۱۴۰۴ چابک‌سازی انجام دادیم و سه شرکت متعلق به صندوق ادغام شدند.»
وی در بخش دیگری از سخنانش عنوان کرد: «ما بنگاه‌داری را شایسته صندوق نمی‌دانیم و این امر به اعتقاد من آن‌قدر حرفه‌ای است که بهتر است هرکسی خود را گرفتار آن نکند. در سال گذشته مقداری سهام از شرکت‌های تولیدی ـ صادراتی گرفتیم که قصد واگذاری آن‌ها را داریم.»/آسیانیوز
دیدگاه خود را بنویسید