کاهش مصرف نان پس از خروج مهاجران افغانی از کشور، که از تحلیل داده‌های روزانه ۸.۵ میلیون تراکنش نانوایی‌ها به‌دست آمده، نشانگر نقش حیاتی مهاجران افغان در الگوی مصرف غذایی کشور است. نان، به‌عنوان یک کالای استراتژیک و یارانه‌ای، بخش عمده‌ای از سبد مصرفی این گروه جمعیتی را تشکیل می‌دهد.
نان، قوت غالب و از اساسی‌ترین اقلام غذایی در سبد خانوار ایرانی است. اهمیت آن نه تنها به دلیل تأمین کالری، بلکه به خاطر نقش تاریخی و فرهنگی‌اش در زندگی روزمره ما بر کسی پوشیده نیست. سال‌هاست که بازار نان در ایران با چالش چندنرخی بودن دست و پنجه نرم می‌کند، چالشی که نه تنها به سردرگمی مصرف‌کننده منجر شده، بلکه زمینه‌ساز تخلفات، هدررفت منابع و کاهش کیفیت نان نیز بوده است. حال، با توجه به بحث‌های اخیر و تأکید مسئولان صنفی، ضرورت تک‌نرخی شدن نان بیش از پیش احساس می‌شود. اما چرا این موضوع تا این حد حیاتی است؟
سال‌هاست که نیروی کار مهاجر افغان در بخش‌های کلیدی و اغلب پرزحمت اقتصاد ایران، از جمله ساخت‌وساز، کشاورزی و خدمات، نقش حیاتی ایفا کرده است. این نیرو، با دستمزدهای پایین‌تر نسبت به نیروی کار ایرانی، به‌عنوان یک اهرم مهم برای حفظ حاشیه سود تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان عمل می‌کرد. حضور آن‌ها، به تثبیت هزینه‌های تولید کمک کرده و امکان ارائه کالا و خدمات با قیمت‌های رقابتی را فراهم می‌ساخت.
در جریان جنگ ۱۲روزه میان ایران و رژیم صهیونیستی، جامعه ایران آزمونی مهم در حوزه تولید، مدیریت منابع و کنترل بازار را پشت سر گذاشت. این بحران نشان داد ظرفیت تولید داخلی و حمایت‌های دولتی تا چه حد می‌تواند ثبات اقتصادی و اجتماعی را حفظ کند. در روزهای ابتدایی جنگ، دولت با صدور دستورالعمل‌هایی برای استمرار تولید، تأمین مواد اولیه، تثبیت قیمت‌ها و تسهیل لجستیک، مانع از اختلال در بازار شد. بسیاری از کارخانه‌ها شبانه‌روزی فعالیت کردند و تولیدکنندگان داخلی در حوزه‌های غذایی، بهداشت و دارو، نقش اصلی را در تأمین نیازها ایفا کردند.
